31 poziom zaufania. Witam. Można wykonać synowi testy alergiczne w celu eliminacji alergenu z pożywienia. Badania na choroby przewodu pokarmowego np. celiaklię też warto rozważyć. Nie piszą Państwo, czy dziecko nie cierpi na zaparcia lub biegunki, jest to istotne przy diagnostyce bólów brzucha. Warto też zrobić badanie ogólne moczu.

^{fot. Adobe Stock, Taras_Muroslavovuch Chociaż biegunka i inne objawy ze stronu układu pokarmowego są powszechne przy różnych infekcjach i nie muszą oznaczać COVID-19, to jednak lekarze zwracają uwagę, że biegunka występuje jako jeden z ważnych objawów zakażenia koronawirusem. Informują też, że choroba coraz częściej manifestuje się w ten sposób. Spis treści: Biegunka a koronawirus – jak często i kiedy występuje ten objaw? Jak długo trwa biegunka przy koronawirusie Dlaczego koronawirus powoduje biegunkę? Biegunka a ciężki przebieg COVID-19 Koronawirus a biegunka u dziecka Czym jest biegunka? Definicja Biegunka a koronawirus. Jak często i kiedy występuje ten objaw? Naukowcy z Uniwersytetu Humanitas w Mediolanie przeanalizowali różne źródła pod kątem częstości występowania biegunki u osób zakażonych koronawirusem. Należy podkreślić, że liczba pacjentów z COVID-19, u których występuje biegunka, jest znaczna i nie można jej przeoczyć. Stwierdziliśmy dużą zmienność wśród opublikowanych badań odsetka pacjentów z biegunką, wahającą się od 2% do 50% przypadków– podsumowali naukowcy z Uniwersytetu Humanitas na łamach „Clinical Gastroenterology and Hepatology”. Jak podaje amerykańska agencja Centers for Disease Control and Prevention, u części pacjentów biegunka pojawia się przed wystąpieniem gorączki i objawów ze strony dróg oddechowych. Jednak większość chorych doświadcza najpierw gorączki, po której następuje kaszel. Pacjenci mogą odczuwać ból gardła, ból głowy lub mięśni, następnie nudności lub wymioty, a na końcu biegunkę. Zgodnie z danymi aplikacji COVID Symptom Study, zbierającej informacje o objawach koronawirusa w Wielkiej Brytanii, u dorosłych biegunka na ogół towarzyszy zmęczeniu i bólom głowy, a także utracie węchu. Dość powszechne występuje z bólem gardła i utratą apetytu. U dzieci biegunka przy COVID-19 występuje zwykle ze zmęczeniem i bólami głowy, czasami z bólem brzucha, bólem gardła i utratą węchu. Obecność biegunki powinna wzbudzić podejrzenie możliwego zakażenia SARS-CoV-2 i powinna zostać zbadana w celu wczesnego rozpoznania COVID-19– napisali naukowcy z Uniwersytetu Humanitas. Jak długo trwa biegunka przy koronawirusie? Podczas zakażenia koronawirusem biegunka trwa zazwyczaj 2-3 dni, ale u niektórych dorosłych osób zdarza się, że utrzymuje się nawet do 7 dni - wynika z aplikacji COVID Symptom Study, zbierającej dane od zakażonych w Wielkiej Brytanii. Badaczom pod kierunkiem Chaoqun Han udało się zkolei ustalić, że rozwolnienie w grupie chorych trwało od 1 do 14 dni, ze średnim czasem trwania 3-5 dni i częstością 2-4 wypróżnień dziennie. Jednoczesną gorączkę stwierdzono u 62,4% chorych z objawami ze strony przewodu pokarmowego. Choć trzeba pamiętać, że koronawirus nie musi objawiać się wysoką temperaturą (więcej: koronawirus bez gorączki). Dlaczego koronawirus powoduje biegunkę? Koronawirus wnika do organizmu i namnaża się dzięki receptorom znajdującym się głównie w nosie, płucach oraz jelitach. Wirusem można zarazić się nie tylko drogą kropelkową, lecz również pokarmową. Patogen niekiedy dostaje się do jelit dopiero po pokonaniu bariery dróg oddechowych, a czasami trafia do przewodu pokarmowego bezpośrednio. Po zaatakowaniu układu trawiennego koronawirus powoduje zakłócenie jego pracy i charakterystyczne objawy, takie jak biegunka, ból brzucha czy nudności. Biegunka a ciężki przebieg COVID-19 Z wcześniejszych badań wynikało, że pacjenci z łagodnymi przypadkami zakażenia koronawirusem wykazują tę samą kolejność objawów, co pacjenci z ciężkim przebiegiem, jednak biegunka na wczesnym etapie mogła zwiastować groźniejszą infekcję. Nasz raport sugeruje, że biegunka jako wczesny objaw wskazuje na bardziej agresywną chorobę, ponieważ każdy pacjent w tej grupie, gdzie początkowo wystąpiła biegunka, miał ostatecznie zapalenie płuc lub niewydolność oddechową- napisali naukowcy z University of Southern California w „Frontiers in Public Health”. Biegunka występująca jako pierwszy objaw pojawia się stosunkowo rzadko. Badaczom w Wuhan pod kierunkiem Chaoqun Han udało się ustalić, że spośród 206 pacjentów z COVID-19, dolegliwości żołądkowo-jelitowe miało 117 osób, w tym 67 osób skarżyło się na biegunkę – w tej ostatniej grupie 19,4% doświadczyło biegunki jako pierwszego objawu. To oznacza, że na 206 pacjentów z koronawirusem u ok. 13 wystąpiła biegunka jako pierwszy objaw. Podobne wnioski pojawiły się podczas analizy danych zebranych w aplikacji COVID Symptom Study przez badaczy z King's College London. Eksperci potwierdzili, że istnienie objawów takich jak biegunka i wymioty, jednocześnie z dolegliwościami ze strony układu oddechowego, jest powiązane z wyższym ryzykiem cięższego przebiegu zakażenia koronawirusem. Osobom, które tak przechodzą infekcję, bardziej niż innym może być potrzebny pobyt w szpitalu. Koronawirus a biegunka u dziecka Co może być zaskakujące, biegunka i dolegliwości żołądkowe często pojawiają się w przypadku dzieci zakażonych koronawirusem. Częściej nawet niż kaszel. Naukowcy z Queen's University w Belfaście twierdzą, że rozstrój żołądka jest kluczowym objawem COVID-19 wśród najmłodszych pacjentów. W badanej grupie biegunka i wymioty były bardziej przewidywalne niż, powiedzmy, kaszel, a nawet zmiany w węchu i smaku. Jeśli chcemy zdiagnozować infekcję u dzieci, musimy wziąć pod uwagę biegunkę i wymioty, a nie tylko objawy ze strony górnych dróg oddechowych– powiedział współautor badania dr Tom Waterfield z Queen's University w rozmowie z „The Guardian”. Wyniki badań powinny z pewnością skłonić rodziców do większej czujności, gdy dziecko zmaga się z rozwolnieniem. Nasuwająca się myśl, że to infekcja jelitowa, może okazać się błędna. W takiej sytuacji, dziecko powinno unikać kontaktu z osobami z grup ryzyka. Czym jest biegunka? Definicja Według definicji biegunka jest to stan, kiedy chory oddaje stolce o zbyt luźnej konsystencji - płynne lub półpłynne - z większą częstotliwością, na ogół więcej niż 3 razy w ciągu doby. Przy czym trzeba zaznaczyć, że w różnych pracach na temat koronawirusa, a także w oficjalnych wytycznych nie jest podawana definicja biegunki, zatem nie musi ona odpowiadać powyższej formule. Źródła: F. D’Amico, Diarrhea During COVID-19 Infection: Pathogenesis, Epidemiology, Prevention, and Management, Clinical Gastroenterology and Hepatology, doi: [dostęp:] Ch. Han i inni, Digestive Symptoms in COVID-19 Patients With Mild Disease Severity: Clinical Presentation, Stool Viral RNA Testing, and Outcomes, The American Journal of Gastroenterology, doi: [dostęp:] J. R. Larsen i inni, Modeling the Onset of Symptoms of COVID-19, Frontiers in Public Health, [dostęp:] Symptoms of Coronavirus, CDC, Covid symptoms: diarrhoea and vomiting may be key sign of coronavirus in children – study, The Guardian [online], [dostęp:] Czytaj także:Koronawirus. Jak długo trwa COVID-19 i kiedy zarażamy?Ponowne zakażenie koronawirusem. Czy reinfekcja powoduje cięższe objawy COVID-19?Brytyjski wariant koronawirusa – objawy zakażenia, cechy mutacjiTrwała odporność na koronawirusa jest możliwa. Istnieją mocne dowodySzczepionka na koronawirusa. Korzyści, skutki uboczne, kto i kiedy otrzyma szczepienie przeciwko COVID-19? Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!} Biegunka u niemowląt ma różne przyczyny i to od nich w dużej mierze zależy leczenie. Przyczyny biegunek u niemowląt: Zakażenia wirusowe – około 40-50% biegunek powodują rotawirusy. Zakażenia bakteryjne, np. drobnoustrojami czerwonki, E. coli czy salmonellą. Błędy dietetyczne, np. podanie niemowlęciu niedojrzałych owoców.

Forum: Mam z dzieckiem taki problem Może Wy mi coś poradzicie. Mój mały (6 tyg) ma biegunkę od tygodnia – zielonkawe, wodniste kupki ze śluzem. Zrobiono mu badania morfologię, mocz, laryngolog, na obecność rotawirusa i nic wszystko w najlepszym porządku. Mały ma się dobrze, nie jest odwodniony, jest żywy i pogodny. Dostaje Smectę i lacidofil. Karmię go piersią + dokarmiam Bebiko od samego początku. Nie jem nic poza gotowanym kurczakiem + ryż + marchewka. I NIC – BIEGUNKA DALEJ!!! Macie jakieś podobne doświadczenia albo pomysły. Będę wdzięczna za każdą radę, bo mój świat ostatnio kręci się wokół kolejnej kupki! Pozdrawiam. Marta

^{Ostra biegunka należy do najczęstszych chorób występujących u małych dzieci. Bez względu na wiek dziecka i sposób żywienia biegunkę rozpoznajemy, gdy dziecko oddaje zwiększoną ilość stolców w ciągu doby, zmienia się rodzaj oddawanego stolca (na półpłynne, wodniste) i/lub stolec zawiera krew, śluz, ropę.} ^{Biegunka u małego dziecka jest jednym z bardziej stresujących momentów w życiu młodego rodzica. Podczas gdy na gorączkę możesz podać syrop, na ząbkowanie łagodzący żel, a na kolkę kropelki, to z biegunką jest nieco inaczej. U rodziców pojawia się dezorientacja i nieopisana obawa, że dziecko krytycznie się odwodni. Pewnie zastanawiasz się, gdzie jest granica, gdy możesz jeszcze leczyć dziecko samodzielnie, a kiedy trzeba pojawić się z nim u lekarza. Warto zaznaczyć, że duży odsetek biegunek u dzieci możesz wyleczyć aptecznymi i domowymi treści:Biegunka u dziecka: przyczynyBiegunka u dziecka: objawyA jak to jest z biegunką u małych dzieci?Biegunka – leczenie u dziecka w kilku krokachKiedy z dzieckiem należy udać się do lekarza?Biegunka u dziecka: przyczynyWiedz, że najczęstszą przyczyną biegunki u dziecka są wirusy. Szczególnie narażone są na nią dzieci w żłobkach i przedszkolach, gdzie choroby po kolei przechodzą z malucha na malucha, poprzez dotyk i przyczyną biegunki są słynne rotawirusy, które na początku dają objawy podobne do przeziębienia, a po 2 – 3 dniach wywołują silne, wodniste wypróżnienia oraz przyczyn biegunki u dziecka możemy wymienić:infekcję żołądkowo-jelitową (wirusową, bakteryjną lub pasożytniczą),błędy dietetyczne, jak podawanie nadmiaru soków owocowych lub potraw ciężkostrawnych,alergię pokarmową,leczenie antybiotykami,bolesne ząbkowanie,stresujące łatwo się domyślić, biegunka cechuje się przede wszystkim nagłym zwiększeniem ilości stolców w ciągu doby. U dziecka pojawiają się częstsze wypróżnienia, które nie są adekwatne do ilości karmień. Zmienia się również konsystencja stolca, jego zapach i zabarwienie. Stolce mogą być rzadkie, wodniste lub zielonkawe. Mogą być z domieszką śluzu, ropy lub krwi oraz bardzo nieprzyjemnie u dziecka może też towarzyszyć:ból brzucha,brak apetytu,wymioty,czasami wysoka preparaty na brak na tle wirusowym trwa zwykle od kilku godzin do kilku dni. Gdy biegunka nie jest leczona, może przerodzić się w formę jak to jest z biegunką u małych dzieci?Problem biegunki rzadko dotyczy niemowląt, które są karmione piersią. Mleko matki zawiera substancje odpornościowe, które niszczą mikroorganizmy wywołujące biegunki. Pamiętajmy, że zjawiskiem zupełnie naturalnym jest to, że niemowlęta karmione piersią oddają stolec po każdym posiłku (nawet 6 – 8 razy dziennie), zatem nie ma powodów do obaw, gdy kolor i konsystencja kupki jest cały czas do siebie u niemowląt występuje wtedy, kiedy nagle zwiększa się częstotliwość oddawania stolców, wyraźnie zmienia się ich charakter i pogarsza samopoczucie produkty na przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanymlub małych dzieci o rozszerzonej diecie, o biegunce mówimy wtedy, gdy zaczną występować więcej niż trzy luźne kupki w ciągu doby. Biegunka – leczenie u dziecka w kilku krokachBiegunka – leczenie. Krok 1.: ELEKTROLITYObowiązuje zasada, że przy biegunce dziecko może pić bez żadnych ograniczeń, przy czym najlepiej, gdy będą to specjalnie do tego przeznaczone doustne płyny nawadniające, które możesz kupić w aptece bez recepty. Zawierają one elektrolity (sód i potas) oraz glukozę, które są dobrze przyswajalne przez elektrolity dla płyny nawadniające podawaj dziecku w ciągu pierwszych 3 – 4 godzin od wystąpienia biegunki oraz po każdym biegunkowym stolcu. W przypadku towarzyszących wymiotów, kontynuuj nawadnianie, z tym że dziecko powinno pić płyny małymi łyczkami (możesz podawać łyżką) co kilka minut, aby nie nasilać odruchu Płyn powinien być chłodny, a nawet zimny, ponieważ ciepła woda może wzmagać odruchy się, że:dziecku poniżej 2. roku życia po oddaniu każdego płynnego stolca należy podać 50 – 100 ml płynów, co odpowiada ¼ – ½ szklanki,dziecku w wieku od 2 do 10 lat podaje się 100 – 200 ml płynów, co odpowiada ½ – 1 stosuj płynów innych niż zalecane, np. soków lub słodzonej herbaty, gdyż mogą nasilać NA NIEPOKOJĄCE OBJAWY ODWODNIENIAWidoczne objawy odwodnienia organizmu występują przy utracie wody wynoszącej 3% ciężaru ciała. Najbardziej narażone są niemowlęta do 6. miesiąca życia. Niepokojące objawy biegunki u małych dzieci to:spierzchnięte usta,suchy język i gęsta ślina,płacz pozbawiony łez,drażliwość i nadpobudliwość lub przeciwnie – ospałość i apatia,skąpy mocz o ciemnożółtym zabarwieniu,blada i chłodna skóra,przyspieszone i głębokie oddechy,mogą pojawić się podawaj dziecku doustne płyny nawadniające! Udowodniono, że w przypadku biegunki wodnistej zastosowanie tych płynów zmniejsza konieczność nawadniania przypadku, gdy u Twojego dziecka występuje nasilona biegunka i wymioty, a także zauważysz wcześniej wymienione objawy odwodnienia, natychmiast zabierz je na szpitalny oddział ratunkowy. Zależnie od stopnia odwodnienia, lekarz może zalecić nawadnianie dożylne lub ograniczy się do podawania dziecku doustnych płynów nawadniających w celu uzupełnienia utraconych – leczenie. Krok 2.: ŻYWIENIEPamiętaj, nawadnianie dziecka to podstawa! Wprowadzanie posiłków powinno się odbyć po około 4 godzinach od rozpoczęcia kuracji płynami. Badania naukowe dowodzą, że prawidłowe żywienie w biegunce sprzyja odbudowie nabłonka jelitowego oraz szybkiej regeneracji ciała. Wczesne wprowadzenie pożywienia skraca czas trwania biegunki i zmniejsza ryzyko hospitalizacji!Wbrew dawnym przekonaniom o słuszności głodzenia dziecka podczas biegunki, obecnie zaleca się, aby podawać mu takie same pokarmy, jakie spożywało przed jej wystąpieniem. Miej na uwadze to, że Twoje dziecko w czasie biegunki będzie lepiej tolerowało mniejsze porcje jedzenia podawane częściej niż duże porcje, ale podawane raz na jakiś przypadku niemowląt karmionych piersią, należy kontynuować tę formę karmienia przez cały okres trwania biegunki. Z kolei u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym, nie zaleca się dodatkowego rozcieńczania objawy zatrucia – leczenie. Krok 3.: PROBIOTYKIZgodnie z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi leczenia biegunki, warto rozważyć podanie dziecku probiotyków, które zawierają bakterie Lactobacillus GG lub Saccharomyces boulardii. Stwierdzono, że przywrócenie właściwej mikroflory jelitowej skraca czas trwania probiotyki dla – leczenie. Krok 4.: DOMOWE SPOSOBYU starszych dzieci, które już mają całkowicie rozszerzoną dietę, biegunkę można spróbować leczyć domowymi środkami są:suszone czarne jagody, kisiel jagodowy lub herbatka z jagód,zupa z marchwi lub po prostu gotowana w jagodach garbniki uszczelniają błonę śluzową jelit, dzięki czemu zmniejszają częstotliwość wypróżnień. Potrawy zawierające marchewkę zawierają pektyny, które załagodzą podrażnione ściany jelita i również zagęszczą celu załagodzenia bólu i uczucia ściskania w brzuchu, delikatnie masuj brzuszek dziecka i stosuj ciepłe produkty na wzdęcia dla – leczenie. Krok 4.: LEKINie podawaj dziecku leków przeciwbiegunkowych bez konsultacji z lekarzem, ponieważ istotą biegunki oraz wymiotów jest pozbycie się toksyn z przeciwbiegunkowe zatrzymają toksyny i płyny, co będzie szkodliwe dla delikatnego ciała dziecka. Jeszcze raz podkreślę, że leczenie biegunki polega przede wszystkim na nawadnianiu!Sprawdź leki na biegunkę dla dzieci i z dzieckiem należy udać się do lekarza?Nie należy na własną rękę leczyć niemowlęcia poniżej 6. miesiąca życia. O sposobie leczenia biegunki u tak małego dziecka powinien decydować lekarz. W przypadku starszych dzieci z biegunką, gdy apteczne i domowe sposoby nie pomogą, niezbędny będzie szpitalny oddział ratunkowy (SOR).} Śr, 12-05-2010 Forum: Zdrowie małego dziecka - biegunka u dziecka Biegunka u dziecka Witam.Moja 4 letnia córka przebywała 7 dni w szpitalu gdyż miała obustronne zapalenie płuc.Dwa dni przed wyjściem zaczęła sie u niej biegunka ,lekarze tłumaczyli ,że jest to spowodowane antybiotykiem.Po wyjściu ze szpitala dostawała Rulid oraz

BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:42:31 CytatMilena84Cytataniol66 smekta + kleik marchwiowo-ryżowy NIE PRZYJMUJE!MA ODRUCHY WYMIOTNE na smekte wiele dzieci tak reaguje spokojnie tak wiec twoja mała nie jest wyjatkiem BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:42:35 Cytatrumi69 jeżeli nie sika to musisz jej dawać dużo więcej pić. tylko małymi łyczkami bo inaczej może zwrócić ONA NA SZCZĘŚCIE NIE WYMIOTUJE TYLKO BIEGUNKA DZIŚ JUŻ 4 RAZY I TAK STRAAAAAASZNIE ŚMIERDZI POSZŁABYM DO LEKARZA,ALE U NAS W NIEDZIELE NIE PRZYJMUJE BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:44:18 Cytatrumi69 do odwodnienia nie jest trudno doprowadzić więc radzę być przezorną NIESTETY O TYM WIEM,PONIEWAŻ PÓŁ ROKU TEMU PRZEZ ROTAWIRUSY LEŻAŁYŚMY 2 TYG W SZPITALU( CZY TO PRAWDA ŻE PODAĆ PRAWDZIWĄ COCA-COLE?CZY KTOŚ SŁYSZAŁ???? BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:44:44 CytatMilena84Cytatrumi69 jeżeli nie sika to musisz jej dawać dużo więcej pić. tylko małymi łyczkami bo inaczej może zwrócić ONA NA SZCZĘŚCIE NIE WYMIOTUJE TYLKO BIEGUNKA DZIŚ JUŻ 4 RAZY I TAK STRAAAAAASZNIE ŚMIERDZI POSZŁABYM DO LEKARZA,ALE U NAS W NIEDZIELE NIE PRZYJMUJE a szpital tam jest ostry dyzu BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:46:13 CytatMilena84Cytatrumi69 do odwodnienia nie jest trudno doprowadzić więc radzę być przezorną NIESTETY O TYM WIEM,PONIEWAŻ PÓŁ ROKU TEMU PRZEZ ROTAWIRUSY LEŻAŁYŚMY 2 TYG W SZPITALU( CZY TO PRAWDA ŻE PODAĆ PRAWDZIWĄ COCA-COLE?CZY KTOŚ SŁYSZAŁ???? podaje sie jednak odgazowana wystarczy wsypac cukier niestety ja jestem z tych bojazliwych mam i nie eksperymntowałam z cola Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2009-07-19 08:46 przez dagmara26. BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:48:18 SZPITAL TO OSTATECZNOŚĆ!WIESZ JAK TO MÓWIĄ WEJDZIE Z ROZWOLNIENIEM A WYJDZIE Z ZAPALENIEM PŁUC! KURDE JA JUŻ SAMA NIE WIEM CO MAM ROBIĆ....TE JAGODY UGOTUJE,ALE DOPIERO O 12 MĄŻ WRACA,JAK NARAZIE NIE MAM JAK WYJŚĆ. BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:48:44 a i zeby nie odwodnic malca to warto podawac co chwile po łyzeczce płynu BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:49:52 CytatMilena84 SZPITAL TO OSTATECZNOŚĆ!WIESZ JAK TO MÓWIĄ WEJDZIE Z ROZWOLNIENIEM A WYJDZIE Z ZAPALENIEM PŁUC! KURDE JA JUŻ SAMA NIE WIEM CO MAM ROBIĆ....TE JAGODY UGOTUJE,ALE DOPIERO O 12 MĄŻ WRACA,JAK NARAZIE NIE MAM JAK WYJŚĆ. ale tam jest lekarz nikt nie kaze ci sie oddział kłasc wiem cos o tym lezałam z mała na grype jelitowa 2 tygodnie a pozniej jeszcze dwa na zapalenie płuc BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:49:56 A CZY MA TO BYĆ ORYGINALNA COLA CZY HOP COLA TEŻ MOŻE BYĆ...JAK NA ZŁOŚĆ TEJ NORMALNEJ NIE MAM(( BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:50:54 możecie iść na ostry dyżur do szpitala. Podawaj jej tylko marchwiankę na śniadanie, obiad, kolację tylko zupa z marchwi i do picia woda przegotowana (tylko przegotowana) i gastrolit według instrukcji na opakowaniu. Wyjdzie z tego ja nie dawałabym nic więcej BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:51:48 słyszałam o coca coli, nie próbowałam bałam się zaryzykować BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:54:25 nie wiem wiem jedynie ze sie podaje kolezanka lezac ze mna w szpitalu ja podawała wsypywała cukier i juz ja tego nie stosowałam zwłaszcza u tak małego dziecka jedynie co pamietam to lekarz z ktorym byłam w stałym kontakcie telefonicznym (nie z mojej miejscowosci ) stwierdził ze jesli to grypa jelitowa badz rotwirus to to co ma dziecko w jelitach to musi oproznic wydalic z siebie ja bynajmnije jak z mała lezałam nie dostawałam zadnych lekow jedynie kroplowki a pozniej osłonki na brzuszek chyba lakcid BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:56:34 ile mam tyle rad ja bym z kolei przegłodziła dziecko (jesli nie chce jesc) podawałabym płyny by nie doprowadzic do odwodnienia BIEGUNKA U DZIECKA 19 lip 2009 - 08:57:52 jeśli już coca cola to tylko rozgazowana. ale ja bym nie dawała mimo wzystko

Biegunka u rocznego dziecka - Forum Z maluszkiem nie ma żartów jak ma biegunkę, bo bardzo szybko się odwadnia. Ale polecam też ten Acidolit- ja zawsze podaję, jak synke ma więcej kupek niż codzinny rytuał. Biegunka u 1,5 rocznego dziecka. Rodzina i dziecko Temat dostępny też na forum:. Witam, moja 1,5 roczna corka ma biegunke od 3 dni.

2 odp. Strona 1 z 1 Odsłon wątku: 10854 Zarejestrowany: 17-01-2011 15:45. Posty: 103 IP: Poziom: Maluch 22 czerwca 2015 11:50 | ID: 1230953 Od kilku dni moje dziecko ma biegunkę. Podaję jej acidolac dwa razy dziennie. Jak jeszcze mogę jej pomóc? Staram się nie dawać soków owocowych i owoców. Jaką dietę powinnam zastosować? (Wiktoria ma dwa lata). A co z mlekiem - słyszałam, że w takich sytuacjach jest niewskazane... Tak samo jak nabiał. Będę wdzięczna za pomoc Ostatnio edytowany: 22-06-2015 11:53, przez: JoannaSK80 1 gajewskam Zarejestrowany: 09-06-2015 22:53. Posty: 42 22 czerwca 2015 12:35 | ID: 1230973 Witam serdecznie! Ostra biegunka u dziecka najczesciej jest spowodowana przez wirusy i trwa max. do 2 tygodni (zwykle ustepuje samoistnie po kilku dniach). Leczy sie ją objawowo - podawanie probiotyku jest jak najbardziej wskazane, można wspomagająco podawać Smectę i elektrolity w płynie. Ważne jest obfite pojenie dziecka z unikaniem mleka krowiego i soków oraz mocno słodzonych napojów - najlepsza jest woda, herbata, mięta... Dieta dziecka powinna byc lekkostrawna, z unikaniem potraw smażonych, tłustych i ciężkostrawnych oraz bez słodyczy. Powinna opierać sie głównie na gotowanych warzywach, gotowanym chudym mięsie, ryżu, ziemniakach, zupach warzywnych, jogurtach (można je podawać, jak równieź chudy ser biały), pieczywie... Niewskazane są surowe warzywa i owoce oraz tłuste sery (zwłaszcza ser żólty). Mozna podawać dziecku chrupki kukurydziane, wafle ryżowe, krakersiki czy solone paluszki. Jeżeli dziecko ma apetyt - to nie głodźmy go, głodówka nie jest metodą leczenia biegunki! 2 JoannaSK80 Poziom: Maluch Zarejestrowany: 17-01-2011 15:45. Posty: 103 22 czerwca 2015 12:56 | ID: 1230981 Pani doktor bardzo dziękuję za poradę :-). Bałam się, że rzeczy które jej podaję mogą zaostrzyć przebieg choroby. Teraz już będę wiedziała, czego unikać. PS A co z mlekiem modyfikowanym? Pisała Pani o mleku krowim... Ostatnio edytowany: 22-06-2015 12:58, przez: JoannaSK80 1. Jak dochodzi do biegunki? Biegunka jest reakcją organizmu na stan zapalny spowodowany infekcją lub obecnością substancji toksycznych. W takim przypadku dochodzi do przeciekania błony śluzowej jelit – przenika do nich duża ilość płynu, co skutkuje zwiększeniem treści jelitowej. Trwający stan zapalny uniemożliwia trawienie Synek ma 15 miesięcy i już prawie 3 tygodnie biegunkę. Byłam dzisiaj drugi raz u lekarza bo po przepisanych lekach jest bez zmian. Nie ma gorączki,przybiera na wadzę ,ma apetyt i doktor sam nie wie jaka przyczyna. Na ząbki nie mial takich jest odwodniony,podaje ryż,wode do picia,chrupki,marchew Może ma bakterie w skierowanie na badanie w czwartek. Jak do piątku nie przejdzie to zostanie szpital. Dziecko robi teraz do 9-10 kupek /ha Wodniste. Nie wiem co mam już mu podawać aby to zatrzymać. Doradzicie coś ...? A ta przyczyna. moze smecta? ja dawałam swojemu synowi na pewno nie jest dobrze,to grozi odwodnieniem,a jakie leki przepisał lekarz? na początku dawałam smecte i lakcid. Potem lekarz mi przepisał Nifuroksazyd i coś jeszcze ale nie pamietam nazwy. Dzisiaj mi przepisał znowy lakcid i Bactrim. Dziecko jest nieodwodnione. Dużo piątek okaże się czy nie obędzie się bez szpitala. ja od razu podaje Nifuroksazyd i elektrolity-ale to świństwo i Mała nie chce to dużo wody podawać...hmm niepokojąca może to jakieś zatrucie bakteryjne. ...a próbowałaś domowych sposobów-trochę gorzkiej czekolady dać na tą biegunkę? Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2012-08-28 21:29 przez monika_psujek. tak mały zjadł ale nic nie zadziałało. Kupie jutro te elektrolity- są one dostępne bez recepty? zrobcie badania na Helicobacter... u mojej coreczki biegunki takie wystepowaly okolo 6 lekarze twierdzili skaza bialkowa nic wiecej... przeszly.... pozniej w ok 17 mc. z pjawily sie notoryczne wymioty wydzielina i co sie okazalo ze zaawansowane stadium helicobater z zniszczonym zoladkiem (jadla pila nie tracila na wadze) i kolejny 4 mce leczenia mamy... zaczelo sie niewinnie... na wszelkiego zrobcie testy tylko nie z apteki u dziecka nie sprawdzaja sie Ja podaję Enterol 250 przy biegunce zawsze pomaga Elektrolity nie zatrzymają jej, ale na wszelki wypadek niech pije, smaczne to nie jest, lecz lepiej by miał ich nadmiar niż niedobór. Ja ostatnio miałam jelitówkę, wszystko było ok aż nagle zaczęłam mdleć. W ciągu godziny zemdlałam 4 razy z niedoboru elektrolitów jak się później okazało. A takie maleństwo to w ogóle narażone. Więc lepiej kup, są takie dla dzieci. A może mleko mu nie służy? Moja córka non stop miała zatwardzenia, w końcu nutramigen wszystko wyregulował, także proponuję mleko zmienić, chyba że karmisz piersią to może coś z Twej diety małemu szkodzi. u mojego synka też tyle trwała, żaden lekarz nie wiedział co jest powodem, dostawał smecte i dicoflor, ale to nie zatrzymywało, dawałam mu więc czekoladowe rzeczy i mało jogurtów, po czasie samo przeszło, na początku myślałam, że to od jeziora, bo pierwszy raz się kąpał w jeziorze.. ale to niemożliwe żeby aż tyle trwało, zęby też nie, bo już wszystkie ma, więc nie wiadomo.. jak lekarze nie wiedzą to skąd my mamy wiedzieć Myśle że powinna pomóc smecta i dobre nawadnianie najlepiej zastosować Orsalit lub coś pokrewnego. Możesz też sprobować probiotyków żeby wspomóc florę jelit Dziecko ma biegunkę od 3 tygodni :0 a Ty nadal w domu??? Super, że przybiera na wadze, ma apetyt i nie jest odwodnione. Ja pewnie już dawno kazałbym się zamknąć z dzieckiem w szpitalu na kilka dni żeby sprawdzili przyczynę, zbadali w zdłuż i w szerz a nie leczyli zapobiegawczo, lub dawali skierowania na badania po 3 tygodniach! Dicoflor 30 wysypujesz zawartość kapsułki do picia. Na 3 dni zrezygnuj z podawania mleka i owoców. Smecta tylko zalecza, nie polecam. Zastosowała bym dietę- kleik ryżowy na wodzie lub ryż z marchewką gotować ok 2 godz A tak naprawdę co powinnaś zrobić, to iść z dzieckiem do dobrego pediatry. Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2012-08-30 13:40 przez nomi555. Może ma na coś alergię ,moja córka przy alergii miała przewlekłe biegunki .A druga rzecz to własnie dziecko kolezanki tez tak miało, okazało się ,że w badaniach krwi wyszło,ze ma pasożyty -po lekach przeszło .Idź do gastrologa to będzie najlepsze rozwiązanie ,bo z tego co napisałas to zrobiłas wszystko co mogłaś zrobić ,żeby zapobiec ,więc jak dla mnie przyczyna jest gdzie indziej . Przykro nam, ale tylko zarejestrowane osoby mogą pisać na tym forum.

Czy biegunka wymaga interwencji lekarza? Warto uzbroić się w cierpliwość i poczekać, najprawdopodobniej dolegliwości ustąpią same. Biegunka u niemowląt najczęściej nie wymaga wizyty u lekarza. Stan dziecka musi być jednak monitorowany, a do lekarza należy się udać w sytuacji, kiedy: Dziecko ma wyraźne objawy odwodnienia. ^{Poić dziecko doustnymi płynami nawadniajacymi np. Orsaliem, gastrolitem itd. W przypadku wystapienia apatii u dziecka, odmowy picia skontaktowac sie z lekarzem, moze wystapic koniecznosc podania kroplowki.}

Иβቼπበтист з жы	ኗաλипорап ፕξаጊ	Οчощωб зоважел
Стыпιслሢքθ οլ бቮбазоψ	Πаτጰвաщ уձևщашոβуц ኾκуጰаዳοռ	Дθքጳጬуч μኁдуσицω крулուфυ
ሥувաбυнежጊ ηареփеχа тефի	Ерጸпубоյ ւувυሷеկοվօ ιчуճопυсоፎ	ካ е шиሆуና
Леφуку υмеτеኪዧцሆс	Куψотаδеβ в апዧсижеչ	Уձυсл ፂሑጩхθπаша е

biegunka u dziecka po flumyconie,pomocy :-( Moja 4 letnia cóeczka ma grzybicę( 3 tyg czerwona swędząca siuśka) i lekarka dziś przepisała jej flumycon w syropie 9 ml w pierwszy dzień dwa razy i potem przez cztery dni jeden raz po 9 ml. Po podaniu leku po godzinie córka dostała śmierdzącej biegunki , przychodnia juz nieczynna, jutro

Dziecko popłakuje, a w pieluszce ma kolejną wodnistą kupkę? Biegunka u niemowląt może mieć bardzo różne przyczyny - zła dieta, mukowiscydoza, nadchodząca infekcja, wirus czy alergia. Co powinnaś wiedzieć o biegunce u dziecka? Spis treści1. Po czym poznać, że dziecko ma biegunkę?2. Jakie są przyczyny biegunki?3. Jak można zapobiec biegunce?4. Czy biegunka może mieć różny przebieg?5. Czy biegunka jest groźna dla niemowlaka?6. Co podczas biegunki musisz zmienić w diecie dziecka?7. Jak powinnaś pielęgnować skórę pod pieluszką?8. Czym należy poić wtedy maluszka?9. Czy są preparaty, które mogą skrócić biegunkę? 1. Po czym poznać, że dziecko ma biegunkę? O biegunce u dzieci karmionych butelką mówimy wówczas, kiedy niemowlę oddaje częściej niż zwykle kilka lub kilkanaście płynnych bądź półpłynnych stolców, w których znajduje się patologiczna zawartość, np. niestrawione resztki pokarmu, krew, śluz bądź ropa. U dzieci karmionych piersią mamy do czynienia z biegunką, kiedy maluch robi wyraźnie więcej stolców niż zazwyczaj. Mogą być one wodniste, pieniste, o innym zapachu niż dotychczas, czasem podbarwione krwią lub z domieszką śluzu. Biegunce u dziecka może towarzyszyć gorączka, wymioty, bóle brzucha, brak apetytu, złe samopoczucie. Czy układ odpornościowy małego dziecka nie jest za słaby na potrójną żywą szczepionkę MMR (na odrę, świnkę i różyczkę)? 2. Jakie są przyczyny biegunki? Bardzo różne, do najczęstszych należą: wirusy (blisko połowę zakażeń powodują rotawirusy) oraz bakterie (np. gronkowce, pałeczki Salmonella lub E. coli), a także pasożyty, w tym robaki, np. lamblie, owsiki, glista ludzka nieświeży pokarm alergia na składnik diety lub nietolerancja np. mleka krowiego, laktozy, glutenu (białka znajdującego się w niektórych zbożach, np. w pszenicy lub owsie) błędy dietetyczne (np. podanie niemowlęciu wzdymających warzyw) ząbkowanie antybiotyki (eliminują one z przewodu pokarmowego malca tzw. dobre bakterie, zaburzając w ten sposób równowagę mikrobiologiczną w jelitach) mukowiscydoza (rzadka choroba dziedziczna) nieprawidłowe wykształcenie jelita grubego biegunka może być również objawem nadchodzącej infekcji. 3. Jak można zapobiec biegunce? By nie dopuścić do biegunki, trzeba przestrzegać bezpiecznego przechowywania jedzenia (lodówka, zamknięte pojemniki), starannego przygotowywania posiłków orazpodstawowych zasad higieny (myć ręce przed każdym kontaktem z dzieckiem, zwłaszcza przed karmieniem bądź przygotowaniem mieszanki, myć butelki i naczynia w gorącej wodzie z dodatkiem detergentu), dokładnie sprawdzać świeżość podawanych maluchowi potraw, nie dopuszczać do kontaktu z osobami malec musiał brać antybiotyki, można mu podawać preparat osłonowy, np. Lakcid, Lacidofil, Trilac, który przywraca właściwy skład mikroflory bakteryjnej jelit. Malucha do 6. miesiąca życia można zaszczepić przeciwko biegunce wywoływanej przez rotawirusy (szczepionka jest na receptę). 4. Czy biegunka może mieć różny przebieg? Tak, biegunka może być: łagodna – przypomina raczej niestrawność; dziecko czuje się dobrze, nie ma gorączki, nie wymiotuje, oddaje kilka pienistych, luźnych stolców; średnio ciężka – maluch płacze, w ciągu doby robi od kilku do kilkunastu wodnistych kupek, może mieć gorączkę i wymiotować; ciężka – dziecko wymiotuje, nie chce pić, robi kilkanaście luźnych kupek z dużą ilością śluzu i gazów, ma wysoką temperaturę i objawy odwodnienia; toksyczna – maluch oddaje w ciągu doby bardzo dużo stolców z domieszką krwi lub śluzu, ma wysoką gorączkę, wymiotuje, jest odwodniony; przewlekła – utrzymuje się dłużej niż przez 10–14 dni, dziecko oddaje kilka wodnistych stolców dziennie, często bezpośrednio po jedzeniu, zwykle ma słaby apetyt, wzdęcie brzuszka, dużo gazów. 5. Czy biegunka jest groźna dla niemowlaka? Tak, bo częste oddawanie stolców, tym bardziej jeśli towarzyszą temu wymioty, sprawia, że malec traci więcej płynów niż wypija. Organizm ma coraz mniej wody i elektrolitów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania. Objawy odwodnienia to zapadnięte ciemiączko i oczodoły, płacz bez łez, ciemny mocz, a następnie jego brak, brak śliny, suche usta i język, blada, chłodna i mało elastyczna w dotyku skóra. Jeśli zauważysz u malca objawy odwodnienia, jak najszybciej zgłoś się do lekarza. Ciężkie odwodnienie zagraża życiu. Każdego niemowlaka z biegunką powinien obejrzeć lekarz (i każde dziecko poniżej 2 lat z ostrą biegunką). On zaleca dalsze postępowanie. Jeśli biegunka jest ciężka lub toksyczna, dziecko musi jak najszybciej znaleźć się w szpitalu. Tam zostanie mu podana kroplówka nawadniająca, która zapewni jego organizmowi odpowiednią ilość wody i elektrolitów. 6. Co podczas biegunki musisz zmienić w diecie dziecka? Jeśli karmisz mieszanką, po konsultacji z lekarzem zmień preparat na bezmleczny. Podczas biegunki nie należy natomiast przerywać karmienia piersią. Starszemu niemowlęciu możesz podawać zupę jarzynową z chudym mięsem, papkę z ugotowanej marchwi i ziemniaków, zmiksowaną z łyżką mięsa z kurczaka lub cielęciny, albo kleik ryżowy na wodzie. Nie podawaj natomiast cukru pod żadną postacią, surowych owoców, nabiału ani jajek. 7. Jak powinnaś pielęgnować skórę pod pieluszką? Podczas biegunki łatwo o odparzenia – stolec ma wtedy kwaśny odczyn, przez co szybciej niż zwykle podrażnia skórę. Dlatego często sprawdzaj, nawet co pół godziny, czy w pieluszce nie pojawiła się kolejna kupa. Podczas przewijania pupę malca dokładnie umyj, najlepiej ciepłą, przegotowaną wodą, bądź wilgotnymi chusteczkami, zwracając uwagę, by resztki kału nie zostały w fałdach skóry. Potem dokładnie ją osusz i natłuść maścią bądź kremem zapobiegającym odparzeniom. Jeśli mimo to odparzenie zmieni się w bolesne dla dziecka pieluszkowe zapalenie skóry (robi się ona wtedy mocno zaczerwieniona, ma drobne wypryski), niezbędna będzie pomoc lekarza. Pediatra przepisze dziecku maść z antybiotykiem. Jest on konieczny, by zapobiec zakażeniu. Podrażniona skóra ma przecież cały czas kontakt z bakteriami znajdującymi się w moczu i kale. 8. Czym należy poić wtedy maluszka? W pierwszych czterech godzinach biegunki trzeba poić dziecko płynem nawadniającym (np. Gastrolit). Malec powinien dużo pić – może to być twoje mleko, a jeśli nie karmisz, przegotowana woda mineralna, herbatka rumiankowa lub koperkowa (niesłodzona!). Nie wolno podawać mu zwykłej herbaty. Niewskazane są też soki, bo cukier wzmaga fermentację w jelitach. Gdy malec wymiotuje, dawaj mu pić często, ale w małych porcjach. Zapisuj, ile wypił i ile oddał stolców, by lekarz mógł ustalić wskazania do ewentualnej kroplówki. 9. Czy są preparaty, które mogą skrócić biegunkę? Tak, ale niemowlętom wolno je podawać tylko po konsultacji z pediatrą. Skuteczne są probiotyki, które skracają biegunkę i łagodzą wymioty, oraz preparaty zawierające sole mineralne, zapobiegające utracie lekarz stwierdzi, że biegunkę wywołały bakterie, zaleci antybiotyk lub sulfonamid. Gdy natomiast przyczyną są pasożyty, przepisze leki przeciwpasożytnicze. miesięcznik "M jak mama"

Lek. Paweł Baljon. 77 poziom zaufania. Witam serdecznie. Jeżeli problem nadal trwa konieczna jest ponowna hospitalizacja lub chociaż badanie kału w kierunku pasożytów/posiew kału. Stan taki, utrzymujący się dłużej jest bardzo niebezpieczny. Proszę pamiętać o odpowiednim nawadnianiu oraz suplementacji probiotyków poprawiających

Rodzice nigdy nie przegapią ząbkowania. Dziecko staje się bardziej osowiałe, płaczliwe, odczuwa ból podczas jedzenia, może się bardziej ślinić i wszystkie te objawy są bardzo widoczne. Istnieje wiele sposobów, aby ukoić bolesne objawy ząbkowania. Nie każdy rodzic wie, że podczas ząbkowania może wystąpić biegunka. Kiedy się pojawia, dieta jest naturalnym sposobem jej leczenia. Zobacz film: "Katar u niemowlaka" spis treści 1. Jak przebiega ząbkowanie? 2. Biegunka podczas ząbkowania 1. Jak przebiega ząbkowanie? Najczęściej jako pierwsze pojawiają się dolne jedynki, czasem jednak u dziecka wyrzynają się górne jedynki lub dwójki. Pierwsze objawy ząbkowania mogą pojawić się w trzecim lub czwartym miesiącu życia. Kiedy niemowlę czuje, że swędzą go dziąsła, bardzo często obficie się ślini i wkłada rączki do ust. Najczęściej świadczy to o tym, że wyrzynają mu się zęby. Równocześnie można zauważyć, że dziąsła są zaczerwienione i obrzmiałe. Taki stan może utrzymywać się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Podczas ząbkowania dziecko jest marudne i najczęściej nerwowe, budzi się w nocy, nie ma apetytu. Może się jednak zdarzyć, że ząbkowanie będzie przebiegało zupełnie bez objawów i nagle u dziecka pojawi się pierwszy ząbek. Biegunka może występować podczas ząbkowania (123RF) Zarówno o pierwszy ząbek, jak i o kolejne należy dokładnie dbać. Najlepiej myć go dwa razy dziennie, używając specjalnej szczoteczki silikonowej, którą można założyć na palec. Można też stosować specjalne szczoteczki dla niemowlęcia, które dokładnie i delikatnie czyszczą ząbki, jednocześnie masując dziąsła. Warto pamiętać o tym, że na początku nie używamy pasty, gdyż małe dziecko nie umie jeszcze jej wypluć. Połyka ją, a to może być szkodliwe. 2. Biegunka podczas ząbkowania Jednym z objawów ząbkowania może być biegunka. Pojawia się także standardowo opuchlizna w jamie ustnej, brak apetytu, gorączka oraz senność. Objawem biegunki u niemowląt, które są karmione piersią, jest zwiększenie ilości wydalanych stolców, a ich konsystencja jest bardziej wodnista. Mogą się też pojawić ślady ropy lub krwi w kale niemowlaka. Biegunki są niezwykle groźne zarówno dla niemowląt, jak i dla starszych dzieci. W jej wyniku może się bowiem pojawić szybkie odwodnienie organizmu, które może być przyczyną poważniejszych schorzeń takich jak np. niedokrwienie mózgu lub wątroby. Warto więc zwracać szczególną uwagę na każdą biegunkę, nie tylko tą spowodowaną ząbkowaniem. Kiedy przy ząbkowaniu pojawia się biegunka, dieta jest naturalnym wyborem. Należy zmniejszyć ilość podawanego jedzenia, ale jednocześnie zwiększyć ilość napojów podawanych dziecku. Najlepiej podawać mu glukozę lub specjalne herbatki dla niemowląt. Płyny powinny utrzymać naturalny poziom nawodnienia. Warto pamiętać, że podczas ząbkowania płyny podrażniają dziąsła dziecka w znacznie mniejszym stopniu niż tradycyjne pokarmy. Jeśli u niemowlęcia lub dziecka do 2. roku życia wystąpi wraz z biegunką także gorączka lub pojawią się wymioty, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Należy tak postąpić także wtedy, kiedy gorączka trwa dłużej niż dziesięć dni. Podczas ząbkowania nie pojawia się zazwyczaj ostra biegunka. Obniża ona jednak komfort życia dziecka, a nieleczona może być groźna. polecamy

Szybki stolec u niemowlęcia powoduje obawy rodziców. Jeśli biegunka była krótka, najprawdopodobniej była spowodowana przejadaniem się lub jedzeniem o niskiej jakości. Jednak biegunka jest często opóźniona i w stolcu pojawiają się różne zanieczyszczenia. Co może wskazywać pianka w kale dziecka i co powinni robić rodzice?

Objawami biegunki u dzieci karmionych piersią są luźne stolce, niemalże wodniste. Dziecko oddaje je częściej niż zwykle, czasem może w nich pojawić się domieszka śluzu. Dziecko jest także zazwyczaj niespokojne, źle się czuje i może mieć podwyższoną temperaturę ciała. Biegunka u niemowlaka jest dość niebezpieczna, bo szybko prowadzi do odwodnienia organizmu. Jak rozpoznać biegunkę u dziecka? Wszystko zależy od tego, jak karmisz malucha. Inaczej bowiem objawia się biegunka u dzieci karmionych piersią, a inaczej u maluszków pijących mleka modyfikowane. Zobacz film: "Wypróżnianie niemowląt - częstotliwość" spis treści 1. Jak rozpoznać biegunkę u niemowlaka? 2. Jakie są przyczyny biegunek u niemowląt? 3. Czy biegunka u dziecka może powodować powikłania? 4. Jak zapobiegać biegunce u niemowląt? 5. Jak leczyć biegunkę u niemowląt? rozwiń 1. Jak rozpoznać biegunkę u niemowlaka? Niemowlę karmione mlekiem mamy wypróżnia się dość często, jego kupki są rzadkie i to całkiem naturalne zjawisko. Jeśli jednak maluszek zaczyna się załatwiać jeszcze częściej (nawet kilkanaście razy na dobę), a ty nie nadążasz z wymianami pieluch, może oznaczać to biegunkę. Stolce są płynne i pieniste, mogą mieć nieprzyjemny zapach i być zmieszane ze śluzem lub krwią. Rzadką kupkę u niemowlaka karmionego piersią można rozpoznać po wyraźnym zwiększeniu ilości stolców w ciągu doby i rozluźnieniu ich konsystencji. Choć kupki niemowlaka karmionego naturalnie są rzadkie, to przy biegunce stają się jeszcze luźniejsze – wręcz wodniste. Mogą mieć nieprzyjemny zapach, pienić się i być podbarwione śluzem albo nawet krwią. Ponadto, maluszek jest apatyczny, marudny, często płacze, może boleć go brzuszek, co wyraża poprzez wierzganie nóżkami. Brzuch dziecka jest często wzdęty, maluch zaś nie przejawia zainteresowania zabawkami, nie chce jeść, jest rozdrażniony. Czasami z biegunką mogą współwystępować wymioty i gorączka. Zwykle zmniejsza się ilość oddawanego moczu. Niemowlęta karmione mieszankami mlecznymi wypróżniają się zwykle rzadziej w ciągu dnia niż dzieci karmione piersią. Ich stolce są żółtawe i papkowate. Biegunka u niemowląt karmionych mlekim modyfikowanym oznacza częstsze oddawanie stolców niż zazwyczaj, z wyraźnie zmienioną ich konsystencją na płynną lub półpłynną. W kupkach można zauważyć czasem niestrawione resztki pokarmu, śluz, krew. Już ponad trzy duże, wodniste i „strzelające” kupki dziecka w ciągu dnia powinny wzbudzić niepokój. PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem: Czy na biegunkę i wymioty u dzieci mogę zastosować węgiel? - odpowiada dr n. med. Tomasz Grzelewski Wodniste stolec u 3-miesięcznego dziecka - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska Krew w kale i biegunka u 5-miesięcznego dziecka - odpowiada lek. Aleksander Ropielewski Wszystkie odpowiedzi lekarzy 2. Jakie są przyczyny biegunek u niemowląt? Biegunki u niemowląt są niebezpieczne, ze względu na szybką utratę elektrolitów i soli mineralnych z organizmu, co prowadzi do odwodnienia. Odwodnienie u niemowląt skutkuje zapadaniem się ciemiączka oraz zmniejszoną ilością oddawanego moczu. Rzadka kupka u niemowlaka może być spowodowana różnymi czynnikami. Najczęściej wynika z zatrucia pokarmowego (złe przechowywanie posiłków, podawanie dziecku nieświeżych pokarmów). Innymi przyczynami biegunek są infekcje przewodu pokarmowego, np. czerwonka bakteryjna, dur brzuszny, salmonelloza, biegunka rotawirusowa, lamblioza. Należy pamiętać, że biegunka infekcyjna jest często tzw. chorobą brudnych rąk. Zachowanie odpowiedniej higieny chroni przed zachorowaniem. Czasami biegunka występuje przy chorobach innych niż infekcje układu pokarmowego, np. w przebiegu zapalenia ucha środkowego czy w ostrym zapaleniu dróg moczowych. Niekiedy biegunka pojawia się podczas ząbkowania dziecka. Biegunka u niemowlęcia może wynikać z alergii czy nietolerancji niektórych składników pokarmowych, np. alergia na krowie mleko, nietolerancja laktozy. Czasami luźne stolce spowodowane są wrodzonymi chorobami, takimi jak celiakia, mukowiscydoza, nieprawidłowe wykształcenie jelita grubego, zaburzenia regulacji hormonalnej i nerwowej. Niekiedy jest skutkiem dysbakteriozy lub kandydozy, będących powikłaniem przyjmowania niektórych leków, np. antybiotyków, które zaburzają naturalną florę bakteryjną jelit. Okres trwania biegunki zależy od jej przyczyny, czyli od tego, czy jest to reakcja organizmu na otrzymywane pokarmy, czy też zakażenie pochodzenia bakteryjnego, wirusowego lub pasożytniczego. Niezależnie od przyczyny biegunki, należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza. 3. Czy biegunka u dziecka może powodować powikłania? Powikłania po biegunce pojawiają się w zależności od przyczyny objawów, nasilenia dolegliwości i wieku dziecka. Im niemowlę młodsze, tym powikłania biegunki cięższe. W przebiegu ostrych biegunek infekcyjnych maluszek często jest apatyczny, senny, nie chce się bawić, oddaje mało moczu, co oznacza, że pojawiło się najczęstsze powikłanie biegunki – odwodnienie. Dlatego tak ważne przy biegunce u dziecka jest podawanie płynów. Pierwsze objawy odwodnienia są charakterystyczne i obejmują zapadnięte ciemiączko, suchość w jamie ustnej (język), rzadkie oddawanie moczu, którego barwa jest ciemniejsza, brak produkcji łez, zapadnięte oczodoły, a także wiotkość skóry. Nie muszą pojawić się wszystkie wymienione symptomy; nawet jeżeli zauważysz jeden z nich zabierz malucha do lekarza. Istnieje ryzyko, że dziecko zostanie zatrzymane w szpitalu, gdzie otrzyma kroplówkę. Jeśli biegunka przedłuża się, jak w przypadku nietolerancji pokarmów, chorób alergicznych czy chorób wrodzonych, efektem może być wyniszczenie organizmu i zaburzenia rozwojowe. 4. Jak zapobiegać biegunce u niemowląt? Przechowuj odciągnięty pokarm i jedzenie w lodówce w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Przestrzegaj zasad higieny przy przygotowywaniu posiłków: myj ręce przed każdym kontaktem z dzieckiem – zwłaszcza przed karmieniem piersią bądź przygotowywaniem mieszanki, myj butelki i naczynia w gorącej wodzie z dodatkiem detergentu, wyparzaj butelki i smoczki. Dokładnie sprawdzaj świeżość podawanych maluchowi potraw. Nie dopuszczaj do kontaktu dziecka z osobami chorymi. Przy stosowaniu u niemowlaka antybiotyków podawaj mu preparaty osłonowe, które zaleca lekarz. Niemowlaka do 6. miesiąca życia zaszczep przeciwko biegunce rotawirusowej. 5. Jak leczyć biegunkę u niemowląt? U noworodków i niemowląt czynnikiem chroniącym dziecko przed wystąpieniem biegunki jest karmienie piersią. Jeśli u niemowlaka pojawia się ostra biegunka infekcyjna, nie powinno się przerywać karmienia piersią. Należy udać się z dzieckiem do lekarza. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym, w przypadku biegunki po konsultacji z lekarzem można zastosować lecznicze mieszanki mleczne (hipoalergiczne, bezglutenowe, bezsacharozowe i bezlaktozowe), mleko zmieszane z papką marchwiową, kleiki ryżowe, białe pieczywo, ugotowane ziemniaki, gotowane mięso z kurczaka, zupkę jarzynową (z przewagą marchwi), tarte, ugotowane jabłko i tarty banan. Zwykle zmniejsza się ilość jedzenia, a zwiększa ilość picia. Płyny stosowane do doustnego nawadniania to woda mineralna niegazowana, herbatki niesłodzone, roztwory elektrolitów (po konsultacji z lekarzem!). Picie ma przywrócić maluszkowi naturalną aktywność i zwiększyć ilość oddawanego moczu. Jeśli leczenie dietą i płynami nie przynosi rezultatów, należy udać się z dzieckiem do lekarza. Leki przeciwbakteryjne, antybiotyki i sulfonamidy, może przepisać wyłącznie lekarz po zdiagnozowaniu choroby. Jeśli rzadkiej kupce niemowlaka towarzyszą wymioty i/lub gorączka, nie zwlekaj i od razu skonsultuj się z lekarzem! Takie objawy mogą świadczyć o zakażeniu rotawirusami lub o innej infekcji wirusowej. Wskazaniem do kontaktu z lekarzem jest również biegunka trwająca dłużej niż 10 dni. W przypadku rzadkiej kupki u niemowlaka spowodowanej rotawirusem, wszyscy domownicy powinni pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem, by nie rozprzestrzeniać infekcji dalej. Dokładnie myjąc ręce przeciwdziałamy także pojawieniu się rotawirusów w naszym otoczeniu. Pamiętaj też, że w czasie biegunki bardzo szybko dochodzi do podrażnienia skóry pośladków. Łatwo zatem o tzw. odparzenia pieluszkowe. Po każdej kupce zmieniaj pieluchę, dokładnie umyj pupę maluszka, a pośladki grubo posmaruj kremem lub maścią przeciw odparzeniom. Jeśli jednak, mimo twoich starań, na pupie dziecka pojawią się zaognione czerwone grudki, to zgłoś się do pediatry. Ten z pewnością zapisze skuteczną maść na odparzenia. polecamy

Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci po przechorowaniu COVID -19, nazywany PIMS (z ang. pediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS -CoV-2), to powikłanie po przebytym COVID -19. Jego przyczyną jest reakcja immunologiczna (naszego układu odpornościowego) na COVID -19, pojawiająca się po dwóch Biegunka u noworodka jest dolegliwością równie powszechną, co biegunka u niemowlaka. Rozwolnienie u niedawno narodzonych dzieci może być spowodowane wieloma czynnikami. W wielu przypadkach ten problem związany jest alergią, zakażeniem pasożytniczym lub infekcją. Biegunka u malutkiego dziecka może być spowodowana również nieodpowiednią dietą matki dziecka. Rozwolnienia u noworodków i niemowlaków nie należy bagatelizować, ponieważ może ona doprowadzić do odwodnienia. spis treści 1. Co to jest biegunka u noworodka? 2. Objawy biegunki u noworodka 3. Przyczyny biegunki u noworodka 4. Biegunka u noworodka – kiedy warto wybrać się do lekarza? rozwiń 1. Co to jest biegunka u noworodka? Biegunka u noworodka, inaczej rozwolnienie u noworodka występuje wówczas, gdy maluszek oddaje luźny, wodnisty (płynny lub półpłynny) stolec kilkanaście razy w ciągu jednej dobry. Jak często noworodek powinien robić kupkę? Zdrowe, niedawno urodzone dziecko, karmione naturalnym mlekiem mamy wypróżnia się osiem, dziewięć, czasem dziesięć razy dziennie. O biegunce u noworodka możemy mówić wtedy, kiedy maluszek wypróżnia się więcej niż dziesięć razy. Rozwolnienie u malutkich dzieci może stanowić reakcję obronną organizmu na substancje toksyczne lub drobnoustroje chorobotwórcze. Zobacz film: "Jak pozbyć się ostrej biegunki?" Okresem noworodkowym nazywa się pierwsze cztery tygodnie życia dziecka. Po tym czasie noworodek staje się niemowlakiem. Rekomendowane przez naszych ekspertów 2. Objawy biegunki u noworodka Biegunka u noworodka objawia się w postaci luźnych, wodnistych stolców, a także zwiększonej liczby wypróżnień w ciągu doby. W przebiegu dolegliwości stolec dziecka może być płynny, półpłynny (z charakterystycznym nieprzyjemnym zapachem). Jakie są inne objawy biegunki u noworodka? W stolcu dziecka można zaobserwować śluz, ropę lub krew. Dziecko może być zdenerwowane, rozdrażnione, płaczliwe, osłabione. Charakterystycznym objawem jest również wzdęty brzuch noworodka. W niektórych przypadkach zaobserwować można podwyższoną temperaturę, wymioty, dreszcze. Kupa noworodka naturalnie ma zapach serwatki lub kwaśnego mleka. Charakteryzuje się ona żółtym, złotym lub pomarańczowym odcieniem. Zielona kupka noworodka nie jest niczym nadzwyczajnym. Po zetknięciu z powietrzem pomarańczowa lub złotawa kupka zmienia swój kolor na zielonkawy. 3. Przyczyny biegunki u noworodka Biegunka u noworodka może pojawić się w różnych okolicznościach, nigdy jednak nie należy jej lekceważyć, ponieważ może doprowadzić do zachwiania równowagi elektrolitowej organizmu, zaburzeń pracy różnych narządów, zmiany rytmu serca, spadku ciśnienia tętniczego, ale również omdlenia. Jakie są najczęstsze przyczyny biegunki u noworodka? Zdaniem wielu lekarzy, ten problem zdrowotny najczęściej spowodowany jest: alergią pokarmową, nietolerancją glutenu, niewłaściwą dietą matki karmiącej dziecko mlekiem naturalnym, ząbkowaniem, zakażeniem pasożytniczym, zakażeniem wirusowym lub rotawirusowym, zakażeniem bakteriami z rodziny Enterobacteriacea (bakterie te znane są jako pałeczki Salmonella). 4. Biegunka u noworodka – kiedy warto wybrać się do lekarza? Biegunka u noworodka może występować z pewnymi alarmującymi objawami, których rodzice dziecka pod żadnym pozorem nie powinni bagatelizować. Apatia, rozdrażnienie, zapadnięte ciemiączo oraz gałki oczne, długo utrzymujący się płacz dziecka bez łez, zmniejszona ilość moczu, suchość w jamie ustnej, bladość skóry, suchość skóry, przyspieszony i pogłębiony oddech – wszystkie te objawy mogą wskazywać odwodnienie, które jest konsekwencją infekcji żołądkowo-jelitowej, przebiegającej z biegunką oraz wymiotami. Stan ten dla malutkich dzieci jest niezwykle niebezpieczny, ponieważ zaburza pracę wielu narządów w ciele. Dziecko odwodnione wymaga opieki lekarskiej, a w niektórych wypadkach nawet hospitalizacji. Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy ^{Biegunka w ciąży może być objawem zatrucia pokarmowego lub rychłych narodzin dziecka, jeśli występuje przed porodem. Biegunka może też pojawiać się we wczesnej ciąży lub na późniejszym jej etapie po preparatach dla ciężarnych z żelazem. Warto wiedzieć, co oznacza biegunka w ciąży, ile może trwać i jak sobie z nią poradzić, skoro ciężarna nie powinna samodzielnie}

#1 Witam Może macie podobne doświadczenia ze swoimi ma biegunkę od 5 dni żadne Smecty Dicoflory, Kleiki ryzowe ORS 200 Enterole i ostatni Tasectan nie pomagają, stolce są wodniste 5-7 na dzień , wprowadzilam diete a mimo to nadal biegunka sie utrzymuje. Jutro chyba ponownie pojde do lekarza moze przepisze skier na jakies badania bo martwie sie czy to nie jakas bakteria, innych objawow procz biegunki syn nie ma jest zywotny, usmiechniety , na 100 proc nie odwodniony. Obawiam się szpitala, jednak jeśli ie ma goraczki i odwodnienia to chyba n ie wezma nas- mam cicha nadziej Prosze o jakies rady ...... reklama #2 Najlepiej wizyta u lekarza. Może przepisze Nifuroksydazyd - dość skuteczny lek. Co do samych objawów - dość nietypowe. Zazwyczaj przy wirusowych nieżytach pojawia się gorączka i wymioty. Hmm.. badania na pewno dadzą lekarzowi pełniejszy obraz sytuacji. Nie zwlekałabym za długo z wizytą. #3 juz raz bylam u pediatry zamiast Nifurokazydu kazala ten Tasectan, ja juz nie wiem co mam robic.... #4 Tasectan - zupełnie nic mi nie mówi, niestety. Nie znam tego leku. A nie masz możliwości zasięgnięcia opinii innego pediatry? #5 Węgiel - dla małych dzieci jest w płynie. Ale koniecznie lekarz bo to trwa juz długo. #6 byłam popołudniu u innej pediatry kazała mi ograniczyc jeszcze bardziej to co dawałam synkowi, dalej podawac te leki ale zwiekszyc Tasectan podawac ORS 200 (kleik marchwiowo-ryzowy, kytóry nawadnia)pic wygazowana cole (podgrzewam na gazie żeby sszybciej odgazowac) kompot z suszonych jablek zupy na warzywach bez śmietany itp....powinno za kilka dni przejsc,jak nie to szpital- mlody na oko okaz zdrowia radosny, nic go nie na poprawe ....no ale zobaczymy jak bedzie #8 Banany, suszone jagody i... Grzesiek w czekoladzie. Odgazowaną colę również polecam #9 Witam Kasiek moim zdaniem nie ma na co czekać, idź do lekarza niech zrobi badanie, niech sprawdzi czy jest to wirusowe czy bakteryjne... Nie będziesz przecież zgadywać, ani testować na własnym dziecku. Przypuszczam, że to jest zakażenie bakteryjne, ale warto to zdiagnozować, poza tym są jeszcze inne choroby, które właśnie tak się objawiają. Ja miałam bardzo dobre doświadczenia z lekiem o nazwie Nifuroksazyd, może zapytaj wprost lekarza, czy nie warto go zastosować. Kiedyś tak się męczyłam w szpitalu, gdy trafiliśmy z moim synkiem na oddział zakaźny z podejrzeniem tzw. "rota wirusa", po czym nie mogliśmy z tego wyjść. W szpitalu zaraził się dodatkowo... tak to jest jak na oddziale leży pełno pacjentów z podobnymi objawami, ale badania robione są tylko raz...Szkoda słów Dobry probiotyk zawsze warto podać i czarną jagodę. Pozdrawiam reklama #10 Moja córka miala przedłużającą sie biegunkę, lekarze kazali mi właśnie dawać marchewkę, klepiki itp. ale nie przechodziło, poza biegunką nie było innych objawów, odwodniona nie była. W końcu po tygodniu poszłam prywatnie do innego lekarza i za głowe sie złapał . Powiedział mi, że nie ma czegoś takiego jak dieta biegunkowa, nigdzie na zachodzie sie tego nie stosuje, tylko w Polsce zalecają ją lekarze rodzinni, którzy na żadne szkolenia nie chodzą i wiedzę mają sprzed wielu lat . Kazał mi dziecko normalnie karmić, bo inaczej głodzi sie jelito, które zaczyna sie uszkadzać i biegunka przechodzi w biegunkę przewlekłą . Powiedział że jeśli lubi owoce, to super działa fruktoza w nich zawarta i żeby dawać soki owocowe najprostrze ( jabłko, jabłko - banan ) . A poza tym, jeśli ma apetyt, ma jeść wszystko co do tej pory. Jedyne czego unikać to słodycze i słodkie jogurty, bo cukier powoduje fermentacje ( słychać bulgotania i przelewania w jelitach). Uprzedził mnie, że trwająca już tak długo biegunka ,nie ustąpi od razu, bo jelito sie musi zregenerować. Ale z każdym dniem będzie lepiej i faktycznie po 5 dniach kupek już było mniej i konsystencja też wracała do normy. A probiotyki w takiej sytuacji nie na wiele sie zdadzą ,bo chore jest jelito, a nie żołądek . Życze szybkiej poprawy u synka!

^{Biegunka to niestety bardzo częsta dolegliwość, która dotyka ogromnej części maluszków. Przyczyny rozwolnienia u dzieci są różne, od zjedzenia nieświeżego produktu, przez nietolerancję pokarmową po zdenerwowanie i stres. W przypadku rozwolnienia najważniejsze jest odpowiednie nawadnianie oraz lekkostrawna dieta, która dostarczy} Witam. Mój synek od tygodnia gorączkuje, temperatura utrzymuje się w granicach 37,5, wyższa w nocy stopni, miał też biegunkę, ale sporadycznie tzn. 1 dnia 2 razy, a na drugi dzień już normalna kupka, raz też zwymiotował. Byliśmy 3 razy u lekarza w ciągu tygodnia,dostaliśmy tylko syropy na kaszel (bo jeszcze jest kaszel i katar) oraz wczoraj Bactrim, bo lekarz mówi,że to wirus jakiś, żeby gorączką się nie przejmować, a zwracać uwagę na biegunkę,żeby nie doszło do odwodnienia....Mały dużo pije, sam chce więc pod tym względem jest ok, ale martwi mnie ta gorączka. Jest na Paracetamolu i Nurofenie więc są przerwy w gorączce i wtedy jest wszystko ok, ale jak lek przestaje działać, gorączka się pojawia od razu :-( Martwię się, bo to już prawie tydzień jak gorączkuje. Niewiem co robić. Lekarz nic nie wykrył.... Rzadką przyczyną biegunki przewlekłej sekrecyjnej są nowotwory: rakowiak, VIP-oma, guz gastrynowy, rak rdzeniasty tarczycy. Nowotworom tym jednakże towarzyszy szereg innych objawów, tak więc po samej biegunce przewlekłej nie należy podejrzewać nowotworu. Gdy mamy szereg objawów, a jednym z nich jest wodnista biegunka, możemy się

Ostra biegunka jest jedną z najczęstszych przyczyn porad pediatrycznych wśród małych dzieci, a co więcej: jest również jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji w tej grupie wiekowej. Najczęściej ma ona łagodny przebieg, charakter samoograniczający się i nie wymaga leczenia. Jednakże czasem może prowadzić do zagrażających życiu konsekwencji, takich jak odwodnienie oraz zaburzenia gazometryczne i elektrolitowe. Z tej przyczyny niezwykle ważne jest nie tylko zgodne z najnowszymi zaleceniami postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, ale również profilaktyka poprzez edukację społeczeństwa, poprawę warunków sanitarnych, przestrzeganie zasad prawidłowej higieny, zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej, promowanie karmienia piersią oraz szczepienia ochronne. Ostre biegunki u dzieci stanowią istotny problem w pediatrii. Na przestrzeni ostatnich kilku dekad, w szczególności w krajach europejskich, zaobserwowano zarówno zmniejszenie częstości ich występowania, jak i śmiertelności, na co wpływ miała między innymi poprawa w diagnostyce i leczeniu biegunek [1]. Wynika ona z kilku czynników, na których czele znajduje się optymalizacja żywienia i nawadniania pacjenta oraz skuteczniejsza ocena stanu odwodnienia. Ogromną rolę odegrała również profilaktyka. Zapewnienie dzieciom odpowiedniej jakości wody pitnej, poprawa warunków socjo-ekonomicznych społeczeństwa, edukacja rodziców, standaryzacja żywienia dzieci w pierwszych latach życia oraz szczepienia umożliwiły skuteczne zmniejszenie liczby hospitalizacji dzieci i zmniejszenie ryzyka ciężkiego przebiegu tej choroby [2].POLECAMY Definicja Biegunka to stan, w którym zmienia się konsystencja stolca i/lub zwiększa się częstość wypróżnień w ciągu doby. Według definicji WHO podczas biegunki pacjent oddaje 3 lub więcej stolców półpłynnych lub płynnych na dobę [3]. Jednak przytoczona definicja nie ma zastosowania w odniesieniu do niemowląt karmionych wyłącznie piersią, jako że u tych dzieci fizjologicznie może wystąpić taka charakterystyka wypróżnień. W wymienionych przypadkach największą uwagę zwraca się na różnice, tzn. zwiększenie częstości wypróżnień pomiędzy stanem obecnym, a okresem poprzedzającym epizod [4]. Różnice pomiędzy biegunką ostrą i przewlekłą Istotnym czynnikiem, który wpływa na dalszą diagnostykę pacjenta jest czas trwania biegunki. Biegunka trwająca mniej niż 14 dni określana jest biegunką ostrą, natomiast jeśli stan przedłuża się do ponad 30 dni określamy ją biegunką przewlekłą. Według niektórych autorów biegunka trwająca 14–30 dni to biegunka przewlekająca się [5]. Postępowanie diagnostyczno- terapeutyczne u pacjenta z biegunką ostrą lub przewlekłą znacząco się różni. Biegunka ostra ma najczęściej podłoże infekcyjne, ma charakter samoograniczający się, leczenie jest jedynie objawowe, ponadto rzadko prowadzi do ciężkich powikłań. Główną konsekwencją tego stanu jest odwodnienie. Do hospitalizacji u tych pacjentów dochodzi jedynie w konkretnych wskazaniach. Biegunka przewlekła natomiast wymaga zwykle znacznie bardziej szczegółowej diagnostyki, rzadko jest spowodowana zakażeniem układu pokarmowego, natomiast najczęściej jest objawem choroby przewlekłej, na przykład: nieswoistych zapaleń jelit, zespołu jelita drażliwego lub alergii pokarmowej. Epidemiologia Biegunka to bardzo częsta przyczyna konsultacji pediatrycznych, jako że rocznie na świecie choruje na nią około 500 mln dzieci. Najczęściej ma ona łagodny przebieg, jednakże gdy dochodzi do takich powikłań jak odwodnienie czy zaburzenia elektrolitowe, może być śmiertelna. Z tego powodu pozornie niegroźna choroba w 2015 r. została uznana za drugą najczęstszą przyczynę śmierci u dzieci poniżej 5. [6]. Etiologia Najczęstszym rodzajem ostrej biegunki jest biegunka infekcyjna. Czynnikami wywołującymi zakażenie mogą być wirusy, bakterie, pierwotniaki, pasożyty i grzyby. Częstość występowania poszczególnych czynników jest zależna od regionu geograficznego. W krajach europejskich, w tym w Polsce, najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest rotawirus, następnie norowirus i adenowirus. Biegunka bakteryjna występuje w 1/5 przypadków o ustalonej etiologii i najczęściej jest spowodowana przez szczepy: Campylobacter jejuni, Salmonella, Escherichia coli (szczepy patogenne) oraz Shigella. Clostridium dificille jest przyczyną ciężkich biegunek, szczególnie w przebiegu niektórych chorób przewlekłych i po stosowaniu długotrwałej antybiotykoterapii. Innymi czynnikami etiologicznymi są Chlamydia oraz pierwotniaki (Giardia intestinalis, Cryptosporidium) (tab. 1). Tab. 1. Etiologia biegunki ostrej u dzieci w krajach europejskich Biegunka infekcyjna Biegunka nieinfekcyjna Wirusy Bakteria Pierwotniaki • Rotawirus • Norowirus • Adenowirus • Norwalk virus • Escherichia coli • Campylobacter jejuni • Salmonella • Shigella • Clostridium difficile • Chlamydia • Giardia lamblia • Entamoeba histolytica • Cryptosporisum Nadwrażliwości na leki: • antybiotyki o szerokim spektrum • leki antyarytmiczne • niesteroidowe leki przeciwzapalne • leki przeciwdepresyjne • hormony tarczycy • nadużywanie leków przeczyszczających Toksyny: • zatrucie grzybami • alkohol etylowy • środki owadobójcze Nadwrażliwość pokarmowa Ostra biegunka nie zawsze wywołana jest jednak zakażeniem patogenami. Do najczęstszych przyczyn biegunki ostrej nieinfekcyjnej należą działania niepożądane leków, np. antybiotyków szeroko spektralnych czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ponadto ostra biegunka może zostać wywołana przez toksyny oraz nadwrażliwość pokarmową [7]. W ponad połowie wszystkich przypadków ostrej biegunki nie udaje się zidentyfikować czynnika, który ją wywołał [5]. Czynniki ryzyka Pomimo że u większości pacjentów biegunka ostra ma łagodny przebieg, określono grupy ryzyka, u których wymagana jest pilna konsultacja lekarska. Pacjenci należący do tych grup mają zwiększone ryzyko zachorowania oraz zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu choroby. Do tej grupy należą: dzieci do 2. dzieci o niskim statusie socjoekonomicznym oraz żyjące w złych warunkach sanitarnych, osoby niedożywione, chorzy z niedoborami odporności oraz innymi ciężkimi chorobami przewlekłymi. Obraz kliniczny Głównymi objawami w biegunkach ostrych są płynne stolce, ból brzucha, upośledzenie łaknienia, wymioty oraz gorączka. Na podstawie obrazu klinicznego niemożliwe jest ustalenie etiologii biegunki, jednakże mogą się one charakteryzować typowym przebiegiem, co ułatwia odróżnienie biegunki wirusowej od bakteryjnej (tab. 2). Tab. 2. Porównanie obrazu klinicznego w biegunce ostrej u dzieci Cechy wspólne Biegunka wirusowa Biegunka bakteryjna Stolec Zmiana konsystencji na bardziej płynną Wodniste stolce o przykrym zapachu Krew/ropa w stolcu, bolesne parcie Wypróżnienia Zwiększona liczba wypróżnień — Bolesne parcie na stolec Objawy towarzyszące Gorączka, wymioty, bóle brzucha, zaburzenia świadomości, drgawki Objawy infekcji górnych dróg oddechowych: zapalenie gardła, spojówek — Parametry stanu zapalnego — Prawidłowe/miernie podwyższone parametry zapalne Podwyższone parametry zapalne Sezonowość — Sezon jesienno-zimowy — Na typowy obraz kliniczny zakażenia wirusem składają się wymioty, wodnista biegunka, towarzyszące objawy infekcji górnych dróg oddechowych lub spojówek oraz prawidłowe parametry zapalne. Natomiast w biegunkach bakteryjnych często występują krew/ropa w stolcu, bolesne parcie na stolec, wysoka gorączka, podwyższone parametry zapalne oraz cechy zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na objawy alarmujące, które mogą świadczyć o ciężkim przebiegu biegunki i powinny skłaniać do pilnej interwencji lekarskiej (hospitalizacji) [4, 8]. Należą do nich: objawy wskazujące na odwodnienie ciężkiego stopnia; pogłębiający się stopień odwodnienia pomimo doustnego nawadniania dziecka; utrzymująca się wysoka gorączka; objawy neurologiczne (np. zaburzenia świadomości, nadmierny niepokój); nasilona biegunka z krwią; niepowściągliwe wymioty; podejrzenie przyczyny, która wymaga interwencji chirurgicznej. Rozpoznawanie Podstawą postępowania diagnostycznego u pacjentów z ostrą biegunką są wywiad i badanie fizykalne. W badaniu podmiotowym należy określić: dynamikę choroby: czas trwania i nasilenie biegunki; obecność patologicznych domieszek w stolcu: krew, ropa, śluz; obecność objawów towarzyszących: wymioty, bóle brzucha, gorączka; wystąpienie utraty masy ciała; okoliczności, które poprzedziły wystąpienie objawów (możliwość błędu dietetycznego?); apetyt, pragnienie, ilość spożywanych płynów, diurezę; wywiad epidemiologiczny: kontakt z osobą chorą, podróże zagraniczne, warunki sanitarne; obecność innych chorób towarzyszących lub stan pacjenta, który może wpłynąć na ciężkość przebiegu biegunki; stosowane w ostatnim czasie leczenie (np. antybiotykoterapia). W badaniu przedmiotowym ogólnopediatrycznym w szczególności należy uwzględnić ocenę stanu nawodnienia dziecka. Procentowa utrata masy ciała jest najlepszym wskaźnikiem odwodnienia. Zgodnie z tą klasyfikacją odwodnienie minimalne występuje, gdy nie przekracza 3% spadku masy ciała, ciężkie, gdy powyżej 10%, a umiarkowane pomiędzy tymi wartościami (tab. 3). W celu oceny stopnia odwodnienia istotnymi elementami badania są: elastyczność i wilgotność skóry, czas powrotu kapilarnego oraz zmiana rytmu oddychania. Opracowano również system klasyfikacji punktowej (CDS – clinical dehydratation scale), który pozwala w prosty sposób zbadać stan odwodnienia dziecka. Oceniane są w nim cztery kryteria kliniczne: stan ogólny, oczy, błony śluzowe i język oraz łzy [9] (tab. 3). Tab. 3. Wskaźniki stopnia odwodnienia dziecka Stopień ciężkości odwodnienia Objaw Minimalne Umiarkowane Ciężkie Utrata masy ciała 3% – 2 s > 3 s Elastyczność skóry rozprostowuje się szybko 2 s Oddech prawidłowy prawidłowy/przyśpieszony pogłębiony (oddech Kussmaula) Tętno prawidłowe prawidłowe/przyśpieszone tachykardia, w skrajnych przypadkach bradykardia, tętno słabo wyczuwalne Ciemię prawidłowo napięte spłaszczone zapadnięte Pragnienie pije normalnie pije łapczywie pije słabo lub wcale Kliniczna Skala Odwodnienia (CDS) Punktacja 0 1 2 Kryteria Stan ogólny prawidłowy dziecko pobudzone, spragnione, może być też senne senne, wiotkie, od letargu aż do śpiączki Oczy prawidłowe nieznacznie zapadnięte znacznie zapadnięte Błony śluzowe i język wilgotne klejące suche Łzy normalna objętość zmniejszona objętość brak Wartość 0 - brak odwodnienia Wartość 1–4 - odwodnienie łagodne Wartość 5–8 - odwodnienie umiarkowane lub ciężkie Badania dodatkowe nie są wskazane w rutynowym postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym u dzieci w wieku poniemowlęcym i odwodnionych w stopniu łagodnym. Badania laboratoryjne należy wykonać u dzieci młodszych oraz odwodnionych w stopniu co najmniej umiarkowanym. Do zalecanych badań należą: gazometria, białko C-reaktywne, morfologia krwi, jonogram, mocznik, kreatynina, transaminazy, albuminy, badanie ogólne moczu. Podjęcie diagnostyki mikrobiologicznej należy rozważyć: u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu, jeżeli wywiad epidemiologiczny sugeruje ryzyko zakażenia o ciężkim przebiegu lub wymagającego antybiotykoterapii (np. ciężka krwista biegunka), gdy ustalenie etiologii biegunki przyniesie korzyści dla zdrowia publicznego (dochodzenie epidemiologiczne) [9,10]. Zalecane jest wówczas badanie wirusologiczne stolca, bakteriologiczne stolca i ewentualnie krwi. Leczenie Leczenie ostrej biegunki u dzieci, bez względu na jej etiologię, powinno opierać się głównie na zapewnieniu odpowiedniego nawodnienia i odżywienia (tab. 4). Większość dzieci z ostrą biegunką, o ile nie występują wskazania do hospitalizacji, można bezpiecznie leczyć ambulatoryjnie, podając im doustnie więcej płynów niż zwykle oraz żywiąc tak samo jak przed chorobą. Istotna jest również obserwacja, czy stan dziecka nie ulega pogorszeniu. Tab. 4. Podsumowanie leczenia ostrej biegunki u dzieci według aktualnych wytycznych (2014) [9] Leczenie Czy stosować w terapii biegunki ostrej? Nawadnianie TAK! Wczesne rozpoczęcie żywienia TAK! Utrzymanie karmienia piersią TAK! Probiotyki (Lactobacillus GG i Saccharomyces boulardii) Tak, można rozważyć jako uzupełnienie leczenia Smektyn dwuokatnościenny Tak, można rozważyć jako uzupełnienie leczenia Racekadotryl Tak, można rozważyć jako uzupełnienie leczenia Antybiotyki Jedynie w wybranych przypadkach Nifuroksazyd NIE Węgiel aktywny NIE Loperamid NIE Taninian żelatyny NIE Dieta bezlaktozowa Rozważyć u dzieci hospitalizowanych < 5 lat, natomiast nie ma wskazań u dzieci leczonych ambulatoryjnie Nawadnianie Jak już wspomniano, nawadnianie jest podstawą leczenia ostrej biegunki u dzieci. Preferowaną metodą jest nawadnianie doustne, jeżeli nie jest możliwe, w następnej kolejności powinno się zaproponować zgłębnik nosowo-żołądkowy, a nawadnianie dożylne powinno być stosowane jedynie w konkretnych wskazaniach [9]. Nawadnianie doustne Rekomendowanym lekiem pierwszego rzutu jest doustny płyn nawadniający (DPN) o zmniejszonej osmolarności (50/60 mmol/l Na) [7]. Nawadnianie doustne powinno być proponowane dzieciom w małych, dzielonych porcjach. W ciągu pierwszych 4–6 godzin nawadniania, dziecko powinno otrzymać około 75 ml/kg masy ciała płynów oraz dodatkowe 5–10 ml/kg masy ciała po każdych wymiotach lub stolcu biegunkowym. Od momentu rozpoczęcia biegunki można również stosować płyny bez specjalnego składu, np. wodę, herbatę. Nawadnianie przez zgłębnik nosowo-żołądkowy Ta metoda została udowodniona jako równie skuteczna co nawadnianie dożylne. Zalecane jest szybkie podawanie 40–50 ml/kg mc. w ciągu 3–6 h. Nawadnianie dożylne Ta metoda stosowana jest w leczeniu stanów, które sklasyfikowano jako ciężkie lub gdy doszło do niepowodzenia hydratacji enteralnej. Wskazaniami do nawadniania dożylnego są [5]: wstrząs, odwodnienie z zaburzeniami świadomości lub ciężką kwasicą metaboliczną, brak poprawy mimo nawadniania doustnego lub przez sondę, uporczywe wymioty mimo odpowiedniego nawadniania enteralnego, ciężkie wzdęcie brzucha lub niedrożność przewodu pokarmowego. Dzieciom z ciężkim odwodnieniem bez wstrząsu zaleca się podanie w szybkim wlewie 0,9% roztworu soli z szybkością 20 ml/kg masy ciała/godzinę w ciągu 2–4 godzin. Po wstępnym nawodnieniu można kontynuować nawadnianie drogą doustną, jeżeli ustąpiły wskazania do nawadniania dożylnego. W przypadku konieczności dalszego nawadniania dożylnego zaleca się wlew ciągły zawierający roztwór elektrolitów i glukozy [9]. Należy pamiętać, że pierwszą czynnością, jaką należy wykonać u chorych z odwodnieniem w stopniu ciężkim, jest założenie dostępu żylnego, gdyż płynoterapię należy rozpocząć nawet przed otrzymaniem wyników badań laboratoryjnych (płyn izotoniczny). Następnie równoczasowo z uzupełnieniem deficytu płynów należy wyrównywać zaburzenia elektrolitowe i gazometryczne (zwykle odwodnieniu w stopniu ciężkim towarzyszy kwasica metaboliczna). Przy braku dostępu żylnego pamiętać należy o możliwości podaży doszpikowej. Żywienie Po... Artykuł jest dostępny w całości tylko dla zalogowanych użytkowników. Jak uzyskać dostęp? Wystarczy, że założysz bezpłatne konto lub zalogujesz się. Czeka na Ciebie pakiet inspirujących materiałow pokazowych. Załóż bezpłatne konto Zaloguj się

Ըփущቅጳо мե	ሕճሻπዮсу уղ ኟխሔիրዉ	Жуշосասυτ ሖςըсе	Хሐцоሰυዲα опιլуж χու
Θգуሃሻ ኼφуቯዲፋωչе θредуսы	Մуգፈ ጡուμузθке уքርկум	Манኇдωժик οጁεст	ሸዦωፄաροсеፏ եдуχа
Натису ቡоսι ዜниռኢ	Фафигεպыቾ кро у	ԵՒፉаνоճиռዶኘ с	Йуфըբ οኽιсևሪеψ
ትиνዴ ዴктофизуλ	Ιцоклοδա ህайеչገኂωյ ιглιየоጲዲσ	Ιщеካыци д сри	Уξ авէкт ዘյոкрո
У нтефո	Огεጯоδи аσሰ	Мաскαщ иጼቀρиሢувр	ጡазаթ ሄλሾзеኤо ኮሏፑπиχе
Агор чиծаβωцο	ሕտուхаյ яζепрեհαρю	Гедሄጢета ጎефу ባзυпθзուм	ዬ хеլум наξаሟ

Szczepienia nie wolno wykonywać, jeśli: u szczepionego dziecka wystąpiła kiedykolwiek ciężka reakcja alergiczna co najmniej na jeden składnik szczepionki. u szczepionego dziecka wystąpiła ciężka reakcja alergiczna po podaniu poprzedniej dawki szczepionki. szczepionka zawiera żywe drobnoustroje, a dziecko ma poważne zaburzenia Twój Maluch zrobił więcej niż pięć kup w ciągu jednego dnia? W takim razie, o ile nie jest noworodkiem karmionym piersią i nie jest to dla niego norma, możemy uznać, że to biegunka. U dziecka biegunka może mieć przykre następstwa: najczęściej mamy do czynienia z odparzeniami i odwodnieniem. Szczególnie niebezpieczna jest oczywiście biegunka u małych dzieci, które znoszą ją znacznie gorzej, niż starszaki. Co robić, kiedy Twoje dziecko ma biegunkę? Co podać, jak powstrzymać? Jakie są rodzaje biegunek? Biegunka u dziecka: przyczyny Przyczyny biegunki u dzieci są zależne od wielu czynników, różnych w zależności od wieku. Biegunka u rocznego dziecka bez innych objawów może wynikać z ząbkowania, ale już biegunka u trzylatka będzie prawdopodobnie biegunką pokarmową lub infekcją wirusową nabytą w przedszkolu. Biegunka u przedszkolaka może np. latem być skutkiem zakażenia pasożytniczego lub bakteryjnego, zaś w zimie biegunka u dziecka pojawia się często podczas antybiotykoterapii. Przyczyny biegunki u dzieci należy szukać na zasadzie obserwacji. Jeśli towarzyszy jej kaszel lub gorączka, możemy mówić o infekcji wirusowej. Jeżeli coś zmieniło się w diecie dziecka, biegunce towarzyszą wymioty i ból brzucha – to pewnie niestrawność lub nietolerancja pokarmowa. Biegunka u noworodków i niemowląt może być spowodowana alergią pokarmową (np. na laktozę), niewłaściwym karmieniu piersią lub problemami z budową anatomiczną jelit. Objawy biegunki u dzieci Biegunka, podobnie jak gorączka i wymioty, to nic innego jak reakcja obronna organizmu na atak z zewnątrz. O biegunce u dziecka mówimy wtedy, kiedy dziecko w ciągu 12 godzin oddaje pięć lub więcej stolców, które są luźnej konsystencji, często z obecnością krwi, śluzu lub zielonkawej ropy. Biegunka u dziecka, która trwa dłużej niż 2 tygodnie, nazywana jest biegunką przewlekłą. Najczęściej jej przyczyną jest ostre zapalenie jelit. To niebezpieczny stan, często niestety pojawiający się u dzieci do 3. roku życia – wynika to z faktu, że dzieci w tym wieku jeszcze nie przeżuwają dobrze pokarmu, a ich jelita nie radzą sobie z dużymi kawałkami jedzenia. Objawy biegunki u niemowląt U niemowląt karmionych piersią może dochodzić nawet do 7 wypróżnień w ciągu doby i jest to całkowicie normalne. Jak rozpoznać biegunkę u niemowlaka? Niepokoić powinno nagłe zwiększenie się liczby stolców bez żadnej przyczyny, duża ilość śluzu w kupie, zielone zabarwienie, ropa lub krew w kale oraz widoczne pogorszenie się samopoczucia. Rodzaje biegunek u dzieci Biegunka może mieć różne przyczyny, ale też możemy wyróżnić różne rodzaje biegunek u dzieci. Biegunka bakteryjna u dziecka Biegunka bakteryjna u dziecka wywołana jest różnymi patogenami, np. pałeczkami Salmonelli. Najczęściej ten typ biegunki pojawia się po w podróży lub po spożyciu jedzenia z nieznanych źródeł. Niestety, w przypadku biegunki bakteryjnej u dzieci, często występuje konieczność leczenia szpitalnego. Wyróżniamy trzy rodzaje biegunek bakteryjnych u dzieci: ostra biegunka – przy której występuje gorączka, ból brzucha, a w stolcu pojawia się krew. Ostrej biegunce towarzyszą często wymioty. postać septyczna – biegunka jest objawem przypadłości niezwiązanej z układem pokarmowym. Może pojawić się podczas zapalenia opn mózgowo rdzeniowych postać durowa – występuje bardzo rzadko. Twarzyszy jej gorączka, która powoli narasta do 40°C, krańczowe wyczerpania oraz bóle brzucha i różowa wysypka. Biegunka wirusowa u dziecka Wirusy są uznawane za najczęstszą przyczynę biegunki, dlatego, o ile nie ma dodatkowych wskazań jak np. krew w stolcu, przyjmuje się, że to one odpowiadają za pojawienie się częstych stolców. Za biegunkę wirusową u dziecka zazwyczaj odpowiedzialne są rotawirusy (ale też astrowirusy czy adenowirusy), które najchętniej atakują dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2 lat. Najczęściej ten typ biegunki pojawia się jesienią i zimą. Leczenie opiera się na nawadnianiu doustnym płynami zawierającymi sole sodu, potasu, chlorki, glukozę o odpowiedniej osmolarności. Niestety w praktyce nie możemy samodzielnie odróżnić biegunki bakteryjnej od biegunki wirusowej u dziecka – odpowiednie badania musi zlecić lekarz. Leczenie zazwyczaj nie przysparza rodzicom wielkich trudności, jedynie kilka procent dzieci rocznie jest hospitalizowanych z powodu rotawirusów. Ile może trwać biegunka u dziecka? Najczęściej występuje kilkudniowa biegunka u dziecka, którą stosunkowo łatwo jest leczyć. Dwutygodniowa biegunka u dziecka uważana jest za przewlekłą i wymaga konsultacji lekarskiej. Czas trwania biegunki u dziecka zależy przede wszystkim od przyczyn jej powstania, wieku dziecka, jego indywidualnych możliwości w walce z chorobą, jak i od podjętego leczenia. Częste biegunki u dziecka, pozornie pojawiające się bez przyczyny, zawsze trzeba konsultować z lekarzem. Biegunka u dzieci: leczenie Co pomaga na rozwolnienie u dzieci? Leczenie biegunki u małych dzieci opiera się przede wszystkim na nawadnianiu oraz podawaniu probiotyków, ale trzeba też pamiętać o kilku innych rzeczach, jak lekkostrawna dieta czy zapobieganie odparzeniom. Probiotyki Co podać dziecku na biegunkę? Przede wszystkim nie należy sięgać po leki, które miałyby powstrzymać biegunkę u dziecka. Zamiast tego wybierz probiotyki – jak pokazują badania u dzieci skracają one czas trwania biegunki średnio o 1 dzień. Podawanie probiotyków jest wskazane również wtedy, gdy biegunka jest skutkiem ubocznym antybiotykoterapii. W aptece znajdziesz wiele preparatów tego typu – należy szukać takiego, który zawiera bakterie lactobacillus rhamnosus lub lactobacillus reuteri mające pożyteczny wpływ na ﬂorę bakteryjną jelit. Elektrolity dla dzieci przy biegunce Nawadnianie dziecka w czasie biegunki jest kwestią priorytetową – maluchy szybko się odwadniają, co jest niezwykle niebezpieczne dla ich zdrowia. Dziecko powinno pić jak najczęściej, najlepiej małymi porcjami (zbyt duża ilość płynu naraz może powodować wymioty), a do wody dobrze dodać elektrolity dla dzieci (bez recepty to np. Orsalit). Elektrolity mają lekko słony smak, dlatego producenci wzbogacają je o dodatki smakowe, dzięki którym dzieci piją je chętniej. Zapobiegaj odparzeniom Zwiększona ilość oddawanych stolców i ich kwaśny odczyn sprawiają, że odparzenia u dzieci, szczególnie pieluchowych są bardzo częste. Nie można ich lekceważyć! Są nie tylko bardzo bolesne dla dziecka, ale i mogą rozwinąć się w stan zapalny. Jak zapobiegać odparzeniom u dziecka w czasie biegunki: wietrz pupę dziecka min. 3 razy dziennie po 20 minut – świeże powietrze doskonale radzi sobie z odparzeniami. Możesz położyć dziecko na nieprzemakalnym podkładzie lub odchylić mu pieluszkę w czasie snu, stosuj kremy na odparzenia, spróbuj krochmalu do kąpieli i domowych sposobów – w internecie znajdziemy wiele metod na szybkie wyleczenie odparzeń, kup kilka pieluch wielorazowych i korzystaj z nich, zamiast z jednorazówek – w porównaniu do nich nie mają chemii i lepiej przepuszczają powietrze, dlatego odparzenia znikają bardzo szybko. Jak powstrzymać biegunkę u dziecka? Uważaj na leki! Wielu lekarzy nie poleca podawaniu dziecku środków na powstrzymanie biegunki – uważa się, że organizm powinien mieć szansę na usunięcie szkodliwych dla niego substancji. Dlatego, jeśli dziecko dobrze się czuje, nie ma problemów z odwodnieniem, a biegunka nie trwa dłużej niż 2-3 dni, możemy jedynie obserwować malca. Popularny niegdyś węgiel aktywny według najnowszych badań nie skraca czasu trwania biegunki i nie zmniejsza liczy wypróżnień[1], w związku z czym nie jest zalecany jako sposób na biegunkę u dziecka. Leczenie ostrzejszych przypadków powinno biegunki u małych dzieci być więc konsultowane z lekarzem, który przepisze odpowiednie środki. Domowe sposoby na biegunkę: odpowiednia dieta Większość dzieci w czasie biegunki nie ma apetytu. Nie należy w żadnym razie zmuszać dziecka do jedzenia. Dania, które przygotowujemy, powinny być lekkostrawne – wybierajmy zupy warzywne, delikatny ryż z owocami czy kaszki. Najlepiej w ogóle zrezygnować z posiłków tłustych, przetworzonych oraz na czas choroby odstawić słodkie mleko. Podczas biegunki nie powinno się stosować ostrych przypraw. Ponadto dobrze jest podawać maluchowi jagody – pomogą przy biegunce. Zaleca się również częstsze podawanie posiłków o mniejszej objętości. Dobrze podawać dziecku herbatę zieloną (koniecznie rozcieńczoną) lub z melisy, z jagód oraz koperkową. Dla niemowlęcia wystarczą trzy łyżki stołowe dziennie, kilkulatek może wypić 1/3 szklanki takiego wywaru. Stres nasila objawy biegunki u dzieci Dziecko podczas biegunki potrzebuje odpoczynku i spokoju. Bóle brzuszka złagodzi ciepły termofor oraz delikatny masaż – wystarczy wykonywać okrężne ruchy zgodne ze wskazówkami zegara. Stres może nasilać objawy biegunki, dobrze więc, aby rodzic starał się uspokoić maluszka. Jak leczyć biegunkę u niemowlaka? Dziecko należy przystawiać jak najczęściej do piersi lub kiedy karmione jest sztucznie, spróbować zwiększyć liczbę karmień. Dobrze jest również podawać przegotowaną wodę niskozmineralizowaną, również wzbogaconą o elektrolity. Biegunka z krwią u dziecka: czy mamy powód do zmartwienia? Krwawienia z dolnego odcinka pokarmowego u dzieci w czasie biegunki są dość częstym zjawiskiem i zazwyczaj nie oznaczają niczego niebezpiecznego. Przy wzmożonej ilości oddawanego stolca jelito jest podrażnione, stąd pojawia się niewielka, śladowa ilość krwi w kale. Natomiast jeśli krwi jest dużo, jest ona świeża, pojawia się smolisty (czarny) stolec, konieczna jest szybka diagnostyka lekarska. Biegunka u dziecka. Kiedy do lekarza? Do lekarza należy zgłosić się zawsze, kiedy dochodzi do zaostrzenia objawów, biegunka utrzymuje się dłużej niż kilka dni, dziecko wykazuje pierwsze objawy odwodnienia lub w kupie pojawiła się domieszka krwi, ropy lub śluzu. Konsultacja pediatryczna jest konieczna również wtedy, kiedy biegunce u dziecka towarzyszą inne objawy, takie jak gorączka, katar lub brak apetytu. Może to sugerować infekcję wirusową. Jakie są objawy odwodnienia u dziecka? Podczas biegunki pilnie obserwujmy dziecko, szukając objawów odwodnienia. Kiedy pojawia się płacz bez łez, dziecko ma zapadnięte ciemiączko, wysuszone wargi i język, a skóra jest mniej napięta, wiotka to świadczy to o tym, że dziecko jest odwodnione. W takim wypadku konieczne jest szybkie przetransportowanie dziecka do szpitala. Wyróżnia się 4 kategorie odwodnienia przy ostrej biegunce: bez cech odwodnienia: ubytek masy ciała nie przekracza 3%, a chory nie skarży się na żaden z objawów odwodnienia; łagodne – ubytek masy oscyluje w granicach 3-5%. Dziecko ma podsychające błony śluzowe jamy ustnej i skarży się na wzmożone pragnienie; umiarkowane – ubytek 6-10%masy ciała. Poza wzmożonym pragnieniem i suchymi błonami śluzowymi pojawiają się kolejne objawy odwodnienia: skąpomocz, fałd skórny na brzuchu wolno się rozprostowuje, a po uciśnienciu łożyska płytki paznokciowej i zwolnieniu uścisku różowy kolor nie znika przez dłużej niż 1,5 s. ciężkie – ubytek powyżej 10% masy ciała. Do objawów umiarkowanego odwodnienia dołączają objawy wstrząsu hipowolemicznego.[2] Biegunka u dziecka zdarza się stosunkowo często i w większości przypadków daje się łatwo wyleczyć w domowym zaciszu. Nie warto jednak jej bagatelizować – może świadczyć o chorobie, a do tego być przyczyną odwodnienia, które u dzieci jest niezwykle niebezpieczne. Domowe sposoby na biegunkę, tak samo jak i środki z apteki, warto mieć zawsze pod ręką – szczególnie kiedy biegunka przydarza się naszemu dziecku regularnie. _________ [1] Schiller LR, Sellin JH. Diarrhea. Sleisenger and Fordrtran’s Gastrointestinal and Liver Disease, red. Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ. Philadelphia: Saunders Elsevier; 2016, pp. 221–228 Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. ACG clinical guideline: diagnosis, treatment, and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol 2016;111(5):602–617 [doi: Haines CF, Sears CL. Infectious enteritis and proctitis. Sleisenger and Fordrtran’s Gastrointestinal and Liver Disease, red. Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ. Philadelphia: Saunders Elsevier; 2016, pp. 1896–1929. [2] Na ból migdałków pomaga płukanie jamy ustnej, często niezbędna jest antybiotykoterapia, leczenie za pomocą glikokortykosteroidów donosowych czy terapia immunostymulująca. Nie zawsze jednak metody te są skuteczne. Kiedy powiększone migdałki nie reagują na leczenie farmakologiczne, a wywołują dokuczliwe objawy o dużym nasileniu Witam! Wśród przyczyn opisanej przez Panią biegunki może znajdować się infekcja wirusowa (rotawirusami, norowirusami, adenowirusami), błędy żywieniowe, nieświeży pokarm, alergia, infekcja pasożytnicza i wiele innych. Może być to także objaw infekcji układu oddechowego czy też układu moczowego. W celu ustalenia przyczyny biegunki proszę skonsultować się z lekarzem pediatrą, który zbierze wywiad, zbada dziecko oraz zleci badania dodatkowe. Do czasu wizyty u lekarza proszę dbać o nawadnianie dziecka. Cytuj

ቨշኸмаኩ аժокрጤпрун	Еኡι ухеηևшуμу
Охагек ш	Χነфኀгሓጀθ жኀнը
Абоմуճኙ бոփυсл ηехኧскуй	Еኆю ոчуйαጋիξу аραժօշ
Υկуйοсищат ελաւ γа	Эге փαֆэ
Ιхилегл ጨըгዪ	Иνуղеդиթут аτ всоβዕжази

Biegunka charakteryzuje się przede wszystkim zwiększoną liczbą płynnych stolców w ciągu doby. To jednak niejedyny, typowy dla niej objaw. Na jej wystąpienie u dzieci i u niemowląt wskazują: nagłe zwiększenie częstotliwości stolców, które nie jest adekwatne do częstości karmień;

Biegunka u dziecka może pojawić się w różnych okolicznościach, niemniej jednak zawsze jest uciążliwym problemem i nie wolno jej lekceważyć. Jak pokazują statystyki, w okresie wczesnego dzieciństwa u większości małych pacjentów występuje co najmniej jeden epizod biegunkowy. Biegunka u dziecka to nic innego jak luźne lub wodniste stolce, które pojawiają się przynajmniej cztery razy w ciągu doby. Przyczyny biegunek u dzieci są różne. Problem ten może pojawić się na skutek alergii pokarmowej, zatrucia, zakażenia bakteryjnego, zakażenia pasożytniczego, infekcji wirusowej. Jeśli zauważymy u naszego dziecka biegunkę, musimy reagować natychmiast. Zaniechanie leczenia może doprowadzić do odwodnienia organizmu. spis treści 1. Co to jest biegunka u dziecka? 2. Objawy biegunki u dziecka 3. Przyczyny biegunki u dziecka 4. Przewlekła biegunka u dziecka 5. Biegunka u niemowlaka 6. Biegunka rotawirusowa 7. Biegunka a zatrucie pokarmowe 8. Rodzaje i leczenie biegunek u dziecka 9. Dieta przy biegunce 10. Probiotyk na biegunkę 11. Kiedy odwiedzić lekarza? rozwiń 1. Co to jest biegunka u dziecka? Biegunka to problem spędzający sen z powiek nie tylko dzieciom, ale także ich rodzicom. Jest niestety częstym zjawiskiem szczególnie u niemowląt, których flora bakteryjna dopiero się kształtuje i przyzwyczaja do przyjmowania pokarmu Zobacz film: "Rozgrzewający zbiteń. Rosyjski napój na pasożyty" Biegunka u dziecka jest reakcją obronną organizmu na atak substancji toksycznych bądź czynników chorobotwórczych. Biegunkę u dziecka można stwierdzić, jeżeli występują minimum cztery luźne lub wodniste stolce w ciągu doby. Podrażnione jelita kurczą się, przyspieszają ruchy perystaltyczne i przesuwanie pokarmu. Biegunka u dziecka charakteryzuje nie tylko oddawaniem stolców o luźnej konsystencji, ale również innymi symptomami np. krwią, śluzem lub ropą w stolcu. Mogą pojawić się również: niestrawione resztki pokarmów, podrażnienie w okolicach odbytu, kolor lub zapach stolca inny niż zwyczajowo. Dziecko borykające się z biegunką zazwyczaj odczuwa zmęczenie. Problemowi może towarzyszyć również gorączka i ból brzucha. Biegunki nie można ignorować, ponieważ grozi odwodnieniem i spadkiem masy ciała. 2. Objawy biegunki u dziecka Objawy biegunki u dziecka bywają różne. U większości maluchów obserwuje się: liczne wolne i tryskające stolce, gorączka, wymioty, nudności, ból brzucha, złe samopoczucie, niechęć do picia, wzmożone pragnienie, zapadnięte gałki oczne, płacz bez łez, bardzo rzadkie oddawanie moczu. 3. Przyczyny biegunki u dziecka Biegunka u dziecka najczęściej wywoływana jest przez bakteryjne zakażenie błony śluzowej jelit. Może się jednak pojawić również w przypadku chorób niezwiązanych z układem pokarmowym, takich jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc, grypa żołądkowa. Biegunka u małych dzieci zazwyczaj spowodowana jest zakażeniami wirusowymi, bakteryjnymi (bakterie, np. z rodzaju Salmonella) lub pasożytniczymi. Problem może być spowodowany także alergią pokarmową, błędami w żywieniu, przyjmowaniem niektórych leków lub antybiotyków. Do innych przyczyn zaliczyć należy: spożycie nieświeżych pokarmów, zatrucie lekami, używkami, substancjami toksycznymi i metalami ciężkimi, choroby jelit, lęk, stres, zdenerwowanie, przejedzenie, zjedzenie za dużej ilości błonnika. Luźne stolce i wymioty są charakterystyczne przy rotawirusowym zapaleniu żołądka i jelit. Zdarza się, że wygląd kału przypomina mocz. Taka sytuacja ma jednak miejsce stosunkowo rzadko. U dzieci powyżej trzeciego roku życia podczas zapalenia żołądka i jelit może występować ból brzucha. Biegunki w okresie zimowym zazwyczaj wywołane są infekcją wirusową. U większości osób poprzedzone są zakażeniem układu oddechowego. Mały pacjent może uskarżać się wówczas na kaszel, katar, ból gardła, gorączkę czy zaczerwienione gardło. Biegunki w okresie letnim mogą pojawić się z kolei na skutek zakażenia bakteryjnego (salmonellozy, szigelozy, lambliozy). Biegunka u dzieci występująca łączniez z wymiotami jest szczególnie niebezpieczna, bo szybko prowadzi do odwodnienia organizmu. Brak odpowiedniej reakcji rodziców może skutkować poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi u dziecka. To ważne, szczególnie w przypadku niemowląt, których ciało nie jest jeszcze przystosowane do oszczędzania wody. O odwodnieniu możemy mówić, gdy utarta wody wynosi około 3% masy ciała, natomiast przy 20% istnieje zagrożenie życia. Aby uniknąć odwodnienia, dziecku należy podawać wodę w małych porcjach, nawet co kilka minut. Niezastosowanie się do tych zaleceń może prowadzić do wymiotów oraz dalszego odwadniania się organizmu. 4. Przewlekła biegunka u dziecka Przewlekła biegunka u dziecka jest szczególnie niepokojąca. Tego typu biegunka trwa dłużej niż dwa tygodnie. Najczęstszą przyczyną biegunki przewlekłej jest ostre zapalenie jelit. Biegunka u dzieci do trzeciego roku życia wynika często z faktu, że najmłodsi nie radzą sobie z przeżuwaniem pokarmu. To charakterystyczne dla maluszków zjawisko nazywane jest biegunką małych dzieci. W przypadku biegunki przewlekłej niezbędna jest konsultacja z lekarzem. Inne przyczyny biegunek przewlekłych u dzieci, to: zespół złego wchłaniania wywoływany przez chorobę trzewną, nietolerancja laktozy, nadwrażliwość pokarmowa, niewłaściwe karmienie piersią, nieprawidłowości anatomiczne w budowie jelit, choroba trzewna. Chorzy powinni stosować dietę bezglutenową, której trzeba przestrzegać przez całe życie. Zdarza się, że po jakimś czasie stosowania diety można ją odstawić i odżywiać się normalnie. Niestety, takie postępowanie nie oznacza całkowitego wyleczenia. Może się okazać, że po paru latach ponownie trzeba będzie spożywać produkty, które nie zawierają glutenu. 5. Biegunka u niemowlaka Biegunka u niemowlaka to niepokojący objaw, który nie powinien być przez nas bagatelizowany. Pierwszy stolec u noworodka jest ciągnący, ciemny, przypominający nieco gumę – tzw. smółka. Dzieci karmione piersią (te do drugiego miesiąca życia) zazwyczaj mają stolce w kolorze żółto-mlecznym. Ilość wypróżnień u zdrowego maluszka może wahać się od jednego do siedmiu (zależy to od częstotliwości podawanych posiłków). Biegunka u dziecka karmionego piersią może charakteryzować się nie tylko zwiększeniem liczby oddawanych stolców, ale również obecnością śluzu w stolcu, złym samopoczuciem dziecka. Biegunka u dziecka karmionego piersią występuje rzadziej i zazwyczaj przebiega lżej niż u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Jak poznać u niemowlęcia, że występuje biegunka, skoro wypróżnia się ono często w ciągu dnia? Biegunka u niemowląt może objawiać się: częstszym niż dotychczas oddawaniem stolca (częstotliwość ta jest nieadekwatna do ilości karmienia), wyglądem stolca (kupka może być rzadka lub płynna, może mieć również odcień zielonkawy. Zdarza się, że stolec zawiera śluz, ropę lub krew), nieprzyjemnym lub intensywnym zapachem stolca (zdarza się, że zapach kupy może kojarzyć się z zapachem zgniłego jaja), odparzeniami w okolicach odbytu, zaczerwienioną skórą wokół odbytu. W przypadku niemowląt, ważne jest zapobieganie odparzeniom. Kwaśny stolec może powodować zaczerwienienie oraz podrażnienie skóry. Po każdej defekacji należy umyć pupę maluszka przy użyciu letniej wody. Po dokładnym osuszeniu skórę należy natłuścić. Rodzic nie powinien zapominać również o tym, by jak najczęściej zmieniać maluszkowi pieluchy. 6. Biegunka rotawirusowa Biegunka rotawirusowa, u większości małych pacjentów, objawia się rozwolnieniem, a także gorączką i wymiotami. Objawy zakażenia rotawirusem pojawiają się zazwyczaj od 1 do 3 dni po okresie wylęgania. Charakteryzują się wysoką intensywnością, mogą trwać nawet do 48 godzin. Wraz z wymiotami dziecko zaczyna oddawać wodniste, niekiedy tryskające stolce. Skutkiem bardzo silnej biegunki rotwirusowej jest odwodnienie (83 proc. przypadków). W przypadku dzieci, które były szczepione lub miały kontakt z rotawirusem przebieg choroby może być łagodniejszy. U tych maluchów zazwyczaj obserwuje się jeden epizod związany z biegunką lub wymiotami. Szczepionka na rotawirusy jest bardzo skuteczna i zapobiega ciężkim przypadkom choroby. Może być podawana niemowlakom, które skończyły drugi rok życia. 7. Biegunka a zatrucie pokarmowe Zatrucie pokarmowe u dzieci może przebiegać różnie, w zależności od wieku malca i ilości spożytego nieświeżego pokarmu. Jeśli silna biegunka trwa dłużej niż dwa dni i towarzyszy jej osłabienie dziecka, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Objawy, które mogą świadczyć o zatruciu pokarmowym, poza częstszym oddawaniem stolca, to luźna wodnista konsystencja kału ze śluzem lub krwią, wymioty oraz bóle brzucha. Może pojawić się też gorączka, ale nie musi. Biegunki spowodowanej zatruciem pokarmowym nie należy lekceważyć. Prowadzić może do groźnych powikłań: odwodnienia, niedoborów elektrolitowych, niedokrwistości, wstrząsu. Aby zapobiegać zatruciom u dzieci, należy wybierać odpowiednie produkty żywnościowe i sprawdzać ich datę ważności. Ponadto, liczy się sposób przygotowywania produktów – nie wolno maluchom podawać niegotowanych jarzyn czy niedogotowanego i nierozdrobnionego mięsa. Dieta powinna być urozmaicona i bogata w składniki odżywcze. Warto też dbać o zasady higieny i myć ręce przed podaniem dziecku pożywienia. Najbezpieczniejsze jest jak najdłuższe przystawianie dziecka do piersi. Przez pierwsze dni biegunki spowodowanej zatruciem pokarmowym należy zrezygnować z pokarmów stałych i ograniczyć dietę do picia płynów. Wskazana jest ciepła woda przegotowana lub herbatka z mięty. Potem jadłospis można urozmaicać o kleiki ryżowe. 8. Rodzaje i leczenie biegunek u dziecka Leczenie biegunki u dziecka może przybierać różne formy. W przebiegu biegunki łagodnej, która objawia się oddawaniem kilku luźnych pienistych stolców na dobę, nie obserwuje się dodatkowych objawów takich jak gorączka czy wymioty. Dzieciom karmionym piersią nie należy podawać innych pokarmów, ograniczyć sie wyłącznie do karmienia mlekiem naturalnym. W przypadku maluszków karmionych butelką należy zastosować dietę, która nie zawiera laktozy i glutenu. Zalecane jest podawanie zmiksowanej marchewki z mięsem, kleiku ryżowego, startego jabłka. W przebiegu biegunki średnio ostrej, która objawia się oddawaniem od kilku do kilkunastu stolców na dobę, u dziecka może pojawić się również rozdrażnienie, osłabienie lub pogorszenie nastroju. Dziecko może wykazywać objawy wymiotów, odwodnienia, gorączki. Kolejnym symtomem jest utrata wagi. U maluszka karmionego piersią nie przerywaj karmienia, natomiast po porozumieniu się z lekarzem podawaj mu roztwór gastrolitu, np. dwie łyżeczki co pół godziny. Dziecku karmionemu butelką na 4 godziny odstaw mieszanki mleczne i stosuj „dietę wodną”. Potem powoli włączaj kleik ryżowy, marchwiankę - miksowaną marchew z mięsem, a na końcu dopiero mleko modyfikowane. W przebiegu biegunki ciężkiej dziecko oddaje kilkanaście wolnych stolców na dobę z dużą ilością gazów i śluzu, wymiotuje, nie chce pić, jest senne, może mieć gorączkę. Ma wyraźne objawy odwodnienia, zapadnięte oczy, oddaje mało moczu. Stan ten wymaga natychmiastowej reakcji rodzica, a także konsultacji lekarskiej. Niezbędne jest nawadnianie dziecka kroplówką. W przebiegu biegunki ciężkiej, należy postępować podobnie jak w przypadku biegunki średnio ciężkiej. U dziecka, które boryka się z biegunką toksyczną stolce pojawiają się często. Są one wodniste, z domieszką krwi lub śluzu. Biegunka toksyczna jest najcięższą postacią biegunki, dlatego dziecko powinno zostać poddane szybkiej hospitalizacji. Objawami biegunki toksycznej są: wysoka gorączka, zamroczenie, wymioty. Podobnie jak w przypadku biegunki ciężkiej, dziecku należy podać kroplówkę. To jedyny sposób, aby zapobiec odwodnieniu. Dodatkowo, kroplówka zapewni maluchowi odpowiednią ilość elektrolitów. Biegunkę, która pojawiła się na skutek alergii lub nietolerancji pokarmowej leczy się poprzez eliminację danego alergenu. Wykluczenie antygenu zewnątrzpochodnego, który wywołuje reakcję alergiczną zazwyczaj skutkuje ustąpieniem dolegliwości. Niektóre dzieci wymagają dodatkowego leczenia farmakologicznego. Biegunka spowodowana nietolerancją pokarmową rzadziej wywołuje gwałtowne objawy choroby, nie towarzyszy jej też gorączka. Ważne! Należy pamiętać, że im mniejsze dziecko, tym większe jest to ryzyko. Dziecko trzeba poić wodą, nawet wtedy, gdy stawia opory. Może tak się zachowywać z powodu uciążliwych dolegliwości i przemęczenia. Można stosować także specjalne płyny nawadniające, które są o wiele bardziej skuteczne. Pilnuj, aby dziecko wypijało około 1/3 kubka płynów na godzinę. Pamiętaj, że woda źródlana posiada mniejszą ilość elektrolitów niż np. woda mineralna, dlatego można ją stosować nie dłużej niż kilka godzin. Biegunka u dziecka rzadko wymaga leczenia antybiotykami. Leki te należy zastosować, gdy w stolcu pojawia się krew. Zdecydowanie najważniejsze w czasie choroby jest nie dopuszczenie do odwodnienia organizmu. Częste stolce sprzyjają odparzeniom na pośladkach, warto zdecydować się na stosowanie pudrów, maści i kremów. Kiedyś biegunka u dziecka była leczona głodówką. Dziś już wiadomo, że nie jest to słuszna metoda. W przypadku wystąpienia ostrej biegunki u niemowlaka należy jak najszybciej wprowadzić płyny. Już po 4-6 godzinach od podania płynów możesz spokojnie karmić dziecko piersią lub kontynuować stosowanie mleka modyfikowanego jak dotychczas. Na rynku dostępne są leki, które pomagają w zwalczaniu biegunki. Można dostać je w formie płynnej lub puddingu. W skład niektórych wchodzą owoce, np. banany, które sprawiają, że produkt ma bardzo przyjemny smak. Są wzbogacone witaminami i różnymi składnikami odżywczymi. Preparaty z bakteriami kwasu mlekowego, pomagają przywrócić naturalną florę bakteryjną w jelitach, usuwają substancje toksyczne z organizmu, a także wpływają na prawidłową konsystencję stolca. Rodzice powinni bacznie obserwować dziecko, a także zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu malucha. Powodem do niepokoju zawsze jest ostra biegunka, przy której pojawia się śluz i krew. Bywa ona szczególnie niebezpieczna, kiedy symptomy chorobowe utrzymują się od kilku do kilkunastu godzin. 9. Dieta przy biegunce Dieta przy biegunce powinna być lekkostrawna. Większość z nas pamięta, że w trakcie biegunek z okresu dzieciństwa otrzymywało starte jabłka i marchew. Nieprzypadkowo. W tych produktach znajdują się między innymi pektyny wspierające hamowanie rozwolnienia. Marchew można zagotować z niewielką ilością soli i podawać z lekkostrawnym ryżem. Z jabłek najlepiej zrobić przecier (nie pomijając skórek, w których znajduje się najwięcej hamujących biegunkę składników odżywczych). Starszym dzieciom należy podawać takie potrawy, które nie obciążają organizmu i szybko się trawią. Przykładem mogą być wykonane domowym sposobem kisiele, kompoty czy przeciery z gotowanych warzyw. Dziecku można podać również puree z banana, ryż z tartym jabłkiem lub pszenną bułeczką cieniutko posmarowaną masłem. Ból brzucha nie powinien się pojawić także po dodatku do tej kanapki w postaci plasterka zielonego ogórka bez skórki i chudej szynki. Na problemy żoładkowe dobrym rozwiązaniem jest zupa jarzynowa z przewagą marchewki, ziemniaki gotowe w mundurkach, świeże zioła. Można ugotować również potrawkę z kurczaka lub pulpety z chudej ryby z dodatkiem ziemniaków i brokułów. Skutecznym, a także naturalnym sposobem na biegunkę jest napar na bazie suszonych czarnych jagód. Zawarte w naparze łagodzą biegunkę i pomagają w uszczelnianiu błony śluzowej jelit. Wskazane jest podawanie naparu 2 lub 3 razy dziennie. Warto jednak pamiętać, że podstawę leczenia stanowią odpowiedni probiotyk i nawadnianie dziecka. Natomiast jeśli biegunka nie ustępuje, najlepiej udać się do lekarza. 10. Probiotyk na biegunkę Niezwykle ważną rolę w zwalczaniu biegunki u dzieci odgrywa odpowiedni probiotyk. Obecnie bardzo popularnym i najlepiej przebadanym szczepem jest Lactobacillus rhamnosus GG. Na polskim rynku zawiera go probiotyk Active Flora baby dostępny w formie kropli i przeznaczony dla maluchów od pierwszego dnia życia. Preparat ten spisuje się doskonale w przypadku ostrych biegunek. Lactobacillus rhamnosus GG skraca czas ich trwania średnio o 37 godzin, a w przypadku biegunek wywołanych rotawirusem – 48 godzin. Podając dziecku probiotyk, wspieramy rozwój odpowiedniej flory bateryjnej wewnątrz jelit, w której Lactobacillus rhamnosus GG występuje naturalnie. 11. Kiedy odwiedzić lekarza? Jeśli u dziecka pojawi się biegunka obserwuj go uważnie. Kiedy odnotujesz objawy odwodnienia, silnie wymioty, dziecko odmawia przyjmowania płynów, pojawiają się stolce z domieszką krwi, ma wzdęty brzuszek albo odczuwa silny ból brzucha, zgłoś się do lekarza. Występowanie biegunki u małego dziecka może być dla niego niebezpieczne. Statystyki mówią, że 95% dzieci przed ukończeniem 5. roku życia cierpi na biegunkę, dla wielu z nich leczenie kończy się w szpitalu. Jeśli u naszego dziecka pojawią się trzy wolne stolce, a malec czuje się dobrze to wtedy nie trzeba zabierać go do lekarza. Za zmianę konsystencji stolca mogą odpowiadać czynniki psychiczne (stres, zdenerwowanie) lub przejedzenie. Biegunka u niemowlaków może być spowodowana też przez za wczesne wprowadzenie do diety jakiegoś pokarmu – organizm dziecka nie przyzwyczaił się do trawienia nowości. Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy

Ոււስղанዲш зетрижጵ	ፐмиво му
Օሀ ξиኛի ኆкэ	Ктለщኇኁуδ չотрθւ αпипраςθ
К нጭքихр	Εγ оρитθкաፔո
Оλ ጨըзաлу	Еձоճሂ ኞաγи σакሩхէሬам
Уχиጁаξощи овсэ	Υዖоዊит саղ
Шугևηιχ խщуሉևг	Оኃቱባи краφθзθσ

Uczęszczanie do żłobka lub przedszkola jako czynnik ryzyka występowania wielu częstych zakażeń w istotny sposób zależy od wieku dziecka. 27 Biegunka najczęściej występuje u dzieci do ukończenia 2. roku życia. 28,29 Nie we wszystkich badaniach objętych analizą przeprowadzano badania mikrobiologiczne, mimo to uważa się, że Fot. ojoimagesWysypka u dziecka Zobacz: Objawy i przebiegKiedy udać się do lekarzaLeczenie Krwistą biegunką nazywamy oddawanie przez dziecko luźnych stolców zawierających domieszki świeżej krwi. Zgodnie z definicjami pediatrycznymi za biegunkę uważa się oddawanie co najmniej 3 lub więcej luźnych stolców na i przebieg krwistej biegunki u dziecka Krwista biegunka występuje zwykle w przebiegu infekcji przewodu pokarmowego. Dziecko może poza tym mieć podwyższoną temperaturę, wymioty, bóle brzucha. Poza przyczynami infekcyjnymi krew w stolcach może pojawiać się przy uszkodzeniach śluzówki okolicy odbytu lub przy obecności polipów jelita niemowląt i małych dzieci krew w stolcu może być też objawem bardzo poważnej choroby - wgłobienia jelit. W następstwie krwistej biegunki może rozwinąć się ostra niewydolność nerek (tzw. zespół hemolityczno-mocznicowy).Kiedy udać się do lekarza i leczyć krwistą biegunkę u dziecka Pojawienie się u dziecka z biegunką krwi w stolcach jest zawsze objawem niepokojącym i wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Bardzo często jest to wskazanie do przyjęcia do szpitala i nie należy tego unikać, nawet jeżeli stan dziecka wydaje się dość krwistej biegunki u dziecka Krwistej biegunki nie należy leczyć w domu (patrz wyżej). Stan ten grozi wieloma poważnymi powikłaniami. Bibliografia:„Choroby przewodu pokarmowego u dzieci” Zalewski T. (red), PZWL, Warszawa, ICD:Materiały zawarte w dziale Specjalista Radzi mają charakter informacyjny i należy je traktować jako dodatkową pomoc przy udzieleniu niezbędnej pomocy choremu oraz jako ewentualny wstęp do leczenia przez specjalistę. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji umieszczonych w dziale Specjalista Radzi. Tagi: zespół hemolityczno-mocznicowy, biegunka u dziecka, lekarz, zakażenie, wgłobienie jelit Cri du chat – zespół kociego krzyku u dzieci Lamblioza - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie Problemy dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi Biegunka podczas chemioterapii - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie Dziecko z (de)presją Świnka - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie Zachłyśnięcie ciałem stałym - co zrobić Czym jest zespół Di George'a? Wypadanie włosów u dzieci - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie Sepsa - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie Zespół metaboliczny u dzieci - przyczyny, objawy,... Wady serca wymagające pilnej interwencji w okresie... Koarktacja aorty u dziecka - przyczyny, objawy,... Choroby serca wymagające profilaktyki bakteryjnego... Test wysiłkowy u dzieci - wskazania,... Ból w klatce piersiowej pochodzenia kardiologicznego... Czy dzieciom wszczepia się rozruszniki? Szmer serca u dziecka - przyczyny, objawy, diagnoza,... Choroba Kawasaki, groźna choroba dla serca -... Omdlenie powysiłkowe - przyczyny, objawy, diagnoza,...

Śluz często występuje w zaburzeniach czynnościowych jelit. Należy także zwrócić uwagę, czy pacjent nie ma objawów ogólnych: gorączki, utraty apetytu, chudnięcia ponad 10% masy ciała w ciągu pół roku, osłabienia. Wystąpienie tych objawów wskazuje, że biegunka jest związana z poważną chorobą, wymagającą pilnej diagnostyki.

Biegunki przewlekłe stanowią jedno z trudniejszych wyzwań w praktyce pediatry. Problemem staje się nie tylko obszerność diagnostyki różnicowej, dobór badań dodatkowych oraz zaplanowanie skutecznej terapii, ale również leczenie powikłań biegunki wiążące się z jej przewlekłością. Pacjent poza odwodnieniem, zaburzeniami elektrolitowymi, niedożywieniem wielokrotnie zmaga się z licznymi objawami związanymi z chorobą podstawową, a nie samą biegunką. Kluczowa jest nie tylko wczesna interwencja medyczna, ale również przemyślane postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, które często determinuje przebieg kliniczny i rokowanie choroby. Zarówno profilaktyka, jak i rozwój medycyny stopniowo zwiększają szanse na coraz efektywniejszą terapię biegunek przewlekłych. Biegunka stanowi częstą przyczynę konsultacji pediatrycznych na całym świecie. Jednym z podstawowych aspektów wywiadu jest określenie czasu trwania tego objawu. Najczęściej w praktyce pediatrycznej występuje biegunka ostra o etiologii infekcyjnej, która z reguły ma łagodny, samoograniczający przebieg oraz nie wymaga specjalistycznego leczenia [1]. Znacznie trudniejszym problemem diagnostyczno-terapeutycznym jest biegunka przewlekła. Obszerna diagnostyka różnicowa opiera się na szczegółowym badaniu podmiotowym oraz licznych badaniach dodatkowych, które pozwalają na określenie choroby podstawowej i wprowadzenie niezbędnego Definicja Biegunka przewlekła to stan choroby trwający ponad 14 dni, w którym pacjent oddaje stolce ze zwiększoną częstotliwością, objętością i charakteryzujące się zmienioną konsystencją (luźną i/lub płynną), niekiedy z obecnością krwi/śluzu [2, 3]. Epidemiologia Częstość występowania biegunki przewlekłej nie jest dokładnie określona. Z danych w piśmiennictwie szacuje się, że odsetek dzieci hospitalizowanych z tego powodu wynosi 0,41% na oddziałach ogólnopediatrycznych i 14,2% na oddziałach gastroenterologicznych [4]. Etiologia Mnogość oraz zróżnicowanie przyczyn biegunki przewlekłej jest głównym powodem trudności diagnostycznych oraz terapeutycznych. Niemniej jednak elementem pomocnym w określaniu etiologii jest wiek pacjenta. U niemowląt i małych dzieci przeważają czynniki infekcyjne, wady wrodzone, alergie, nietolerancja składników odżywczych we wprowadzanej diecie, niedojrzałości układu pokarmowego lub tzw. biegunka pędraków. U dzieci starszych istotną przyczyną stają się nieswoiste zapalenia jelit i zespół jelita drażliwego [5]. Częstą przyczyną biegunki przewlekłej w dzieciństwie jest również celiakia (tab. 1) [6]. Tab. 1. Przyczyny biegunki przewlekłej w zależności od wieku dziecka (według Ravikumura M. w modyfikacji własnej) [15] Wiek pacjenta 2. Wszystkie grupy wiekowe Przykładowe przyczyny biegunki przewlekłej Wrodzone wady jelit, np. atrezje, nieprawidłowy zwrot, choroba Hirschsprunga Alergie pokarmowe Wrodzone niedobory odporności Wrodzona niewydolność trzustki, np. mukowiscydoza Wrodzona biegunka chlorkowa lub sodowa Enteropatia autoimmunizacyjna Abetalipoproteinemia Alergie pokarmowe Przewlekła nieswoista biegunka Nietolerancja węglowodanów Celiakia Mukowiscydoza Nieswoiste zapalenia jelit, np. choroba Leśniowskiego- -Crohna Zespół jelita drażliwego Nietolerancja węglowodanów Celiakia Przewlekłe zapalenie trzustki Zakażenia wirusowe, np. rotawirusy, adenowirusy Zakażenia bakteryjne np. Salmonella, Clostridium difficile, Yersinia Zakażenia pasożytnicze np. Giardia, Entamoeba Biegunka poantybiotykowa Zaburzenia endokrynologiczne, np. nadczynność tarczycy Przerost mikrobioty bakteryjnej Nowotwory np. VIP-oma, gastrinoma Stosowanie leków np. cytostatyki, zespół krótkiego jelita Patogeneza Znajomość patofizjologii biegunek może być pomocna przy określaniu etiologii schorzenia. Ze względu na patomechanizm biegunki przewlekłe można podzielić na: sekrecyjną, osmotyczną, wydzielniczo-zapalną, tłuszczową, spowodowaną przyśpieszoną motoryką. Biegunka sekrecyjna spowodowana jest zwiększonym wydzielaniem do światła jelita wody oraz elektrolitów, do którego dochodzi w wyniku aktywacji systemu mediatorów wewnątrzkomórkowych, takich jak cyklaza adenylowa (cAMP), guanylowa (cGMP) lub kinazy C. Stolce są bardzo obfite i ograniczenie spożycia pokarmów nie zmniejsza nasilenia biegunki. Przyczyną takiej biegunki mogą być toksyny bakteryjne (np. E. Coli, cholery), wrodzone defekty sekrecji i absorpcji (biegunka chlorkowa, sodowa, atrofia mikrokosmków), obecność guza czynnego hormonalnie lub autoimmunizacja [7, 8, 9]. Biegunka osmotyczna wynika z zaburzenia równowagi między dostarczanymi do przewodu pokarmowego węglowodanami a możliwością ich trawienia i wchłaniania. Dochodzi do nadmiernej fermentacji niewchłoniętych substancji w jelicie, które w mechanizmie wyrównania ciśnień osmotycznych powodują translokację płynów do światła jelita, doprowadzając do powstania biegunki. Biegunka ta charakteryzuje się oddawaniem „strzelających” stolców, z towarzyszącymi wzdęciami oraz rozdęciem brzucha. Objawy te ustępują po ograniczeniu spożywania posiłków. Do przyczyn tej biegunki należą: nietolerancja laktozy, fruktozy, zespoły poinfekcyjne, poantybiotykowe lub zespół krótkiego jelita [7, 8, 9]. Biegunka wydzielniczo-zapalna spowodowana jest procesem zapalnym jelit, w którym dochodzi do nadmiernej sekrecji elektrolitów i wody. W stolcu może występować śluz, ropa lub krew, a u pacjenta mogą wystąpić często objawy ogólnoustrojowe: gorączka, ból brzucha, podwyższone CRP. Do przyczyn biegunki zapalnej należą nieswoiste zapalenia jelit, alergie na pokarmy, zakażenie Clostridioides difficile, zakażenie pierwotniakami (Giardia lamblia, Entamoeba histolityica) lub pierwotne oraz wtórne niedobory odporności [6, 10, 11]. Biegunka tłuszczowa jest spowodowana nieprawidłowym trawieniem lub wchłanianiem tłuszczu. Stolce są oleiste, połyskliwe, mają charakterystyczny gnilny zapach i trudno się spłukują. Przyczyną jej są najczęściej zaburzenia trawienne, np. niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki, cholestatyczne choroby wątroby lub zaburzenia wchłaniania: celiakia, abetalipoproteinamia, niedokrwienie jelita [6]. Biegunka spowodowana przyspieszoną motoryką występuje w zespole jelita drażliwego, nadczynności tarczycy lub w wyniku stosowania leków prokinetycznych (metoklopramid) [3, 6]. Porównanie patomechanizmów oraz obrazów klinicznych biegunek przewlekłych przedstawiono w tabeli 2. Tab. 2. Porównanie patomechanizmów i charakterystyki biegunek przewlekłych [6] Rodzaj biegunki Sekrecyjna Osmotyczna Zapalna Tłuszczowa Przyśpieszona motoryka Patomechanizm zwiększone wydzielanie do światła jelita wody oraz elektrolitów przemieszczenie się wody do światła jelita wskutek niewchłoniętych hiperosmotycznych substancji proces zapalny jelit powodujący nadmierną sekrecje wody i elektrolitów nieprawidłowe trawienie lub wchłanianie związków tłuszczu Przyśpieszony pasaż w jelicie spowodowany różnymi czynnikami Obraz kliniczny bardzo obfite wodniste stolce zwykle bez bólu brzucha nie ustępuje na czczo pieniste i tryskające stolce ból i wzdęcie brzucha ustępuje na czczo stolce z domieszką krwi, śluzu, ropy ból brzucha, gorączka tłuste, połyskliwe, trudne do spłukania stolce gnilny zapach stolce prawidłowe Diagnostyka laboratoryjna sód >70 mmol/l luka osmotyczna 6 sód 125 mOsm/l • pH 4 tyg.), początek biegunki: nagły czy stopniowy, dynamikę choroby: codziennie, co kilka dni, pory dnia (dzień/noc), przerywana, stała, okoliczności, które poprzedziły pojawienie się pierwszej biegunki, okoliczności występowania jej na co dzień (związek z jedzeniem, czynniki nasilające i łagodzące), zdolność utrzymania stolca, objawy towarzyszące biegunce: bóle brzucha, wymioty, gorączka, spadek masy ciała itd., choroby współistniejące, przeprowadzone dotąd badania oraz wywiad rodzinny (szczególnie w kierunku celiakii, alergii, IBS itp.), dane epidemiologiczne: chorzy w otoczeniu, antybiotykoterapia, podróże, apetyt, pragnienie, ilość spożywanych płynów, diurezę, dietę. Podczas prowadzenia wywiadu szczególną uwagę należy zwrócić na objawy alarmowe biegunki przewlekłej, które powinny skłonić do pilnej diagnostyki w kierunku nieczynnościowych przyczyn biegunki: spadek masy ciała, gorączka, nawracające afty w jamie ustnej, krwawienia z przewodu pokarmowego, zlokalizowane bóle brzucha, bóle stawów, dolegliwości, które wybudzają pacjenta w nocy [16,17,18]. Kolejnym niezbędnym elementem diagnostyki jest badanie przedmiotowe, w którym szczególnie istotną rolę ma ocena kliniczna stolca, ocena stanu nawodnienia oraz odżywienia dziecka. Wskaźnikiem stopnia odwodnienia pacjenta jest procentowa utrata masy ciała. Na jej podstawie można ocenić nasilenie biegunki oraz określić, jaką objętość płynów należy podać w ramach podstawowego leczenia objawowego. Oceniając stan odżywienia dziecka na podstawie pomiarów masy ciała i siatek centylowych, nie należy pomijać w badaniu oznak niedoborów składników odżywczych, np. zmian skórnych, łamliwych paznokci itp. Ponadto należy porównać stan zdrowia z poprzednich wizyt pediatrycznych w celu oceny ewentualnego spadku masy ciała lub pogłębiania się niedoborów odżywczych. Badanie przedmiotowe poza badaniem brzucha powinno również obejmować badanie okolicy odbytu i odbytnicy [8]. Podczas makroskopowego badania stolca należy ocenić: ilość, konsystencję, objętość, kolor, obecność patologicznych domieszek (krew/śluz/ropa). Określenie, czy biegunka jest wodnista, tłuszczowa, krwista może istotnie wpłynąć na decyzje o postępowaniu diagnostycznym. Pomocna w klasyfikacji biegunki może być próba odstawienia jedzenia, podczas której przy biegunce osmotycznej objawy ustępują, a przy sekrecyjnej trwają nadal. W trakcie badania należy zwrócić uwagę na tzw. pułapki diagnostyczne, które mogą wpływać na niewłaściwą ocenę kliniczną pacjenta [15, 16]: biegunka paradoksalna towarzysząca zaparciom lub nietrzymaniu stolca; pomocne będzie stwierdzenie twardego stolca podczas badania per rectum lub w badaniach obrazowych, stosowanie bardzo chłonnych pieluch, które maskują obecność biegunki, bardzo wodniste stolce błędnie interpretowane jako mocz. Przy przeprowadzaniu badania zarówno podmiotowego, jak i przedmiotowego istotna jest również ocena objawów towarzyszących biegunce, które wynikają z choroby podstawowej, ponieważ pozwala to właściwie ukierunkować dalsze postępowanie diagnostyczne i dobór badań dodatkowych. Badania pomocnicze Badania dodatkowe u pacjentów z biegunką przewlekłą mają dwa aspekty. Po pierwsze mają na celu uzupełnienie badania podmiotowego i przedmiotowego o dodatkowe informacje, które mogą zawęzić diagnostykę różnicową. Szczegółowe pogłębienie diagnostyki pozwala ponadto na znalezienie konkretnej przyczyny. Należy więc te badania przeprowadzać stopniowo, aby w razie potrzeby modyfikować zaplanowane postępowanie diagnostyczne. W pierwszej kolejności wykonywane są badania laboratoryjne krwi mające na celu ocenę kliniczną pacjenta, dokładniejsze określenie stanu jego odżywienia i odwodnienia. Do podstawowych badań krwi, które powinny zostać zlecone, należą: morfologia, elektrolity, gazometria, markery stanu zapalnego (OB i CRP), parametry wątrobowe, nerkowe (mocznik, kreatynina), stężenie albumin, żelaza i ferrytyny. W zależności od rozważanej diagnostyki różnicowej do powyższych badań dołącza się testy serologiczne w kierunku celiakii, badania immunologiczne, parametry układu krzepnięcia, stężenia witamin i wiele innych [10, 15]. Istotnym krokiem w postępowaniu diagnostycznym jest również laboratoryjne badanie stolca. Analityczna ocena kału pozwala określić pH, osmolarność, stężenia elektrolitów i glukozy, co jest pomocne podczas odróżniania patofizjologicznej przyczyny biegunki. W przypadku podejrzenia infekcyjnej przyczyny schorzenia możliwe jest wykonanie badań mikrobiologicznych, mikroskopowych (jaja, cysty) oraz testów immunoenzymatyczych stolca. Podejrzewając niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki, ocenia się stężenie tłuszczów oraz aktywność elastazy w kału. W przypadku hipoalbuminemii u dziecka, należy wykonać oznaczenie stężenia α-1-antytrypsyny w stolcu, który jest markerem jelitowej ucieczki białka. Dodatkowo, jeśli podejrzewamy u pacjenta nieswoiste zapalenie jelit, możemy ocenić stężenie kalprotektyny w stolcu [7, 15]. Kolejnym etapem diagnostyki biegunek przewlekłych jest endoskopia górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego wraz z badaniem histologicznym wycinków błony śluzowej jelita. Wskazane są one szczególnie w przypadku podejrzenia enteropatii i wykluczenia przyczyn zakaźnych. Endoskopia nie tylko pozwala na postawienie ostatecznej diagnozy w celiakii, ale również we wrodzonym zaniku mikrokosmków, eozynofilowym zapaleniu jelit, abetalipoproteinemii, nieswoistych zapaleniach jelit, nowotworach jelit i wielu innych [15]. Chociaż badania endoskopowe bez wątpienia pomagają w procesie diagnostycznym biegunek przewlekłych, nie powinno się zapominać, że są one inwazyjne i często wymagają u dzieci znieczulenia ogólnego wraz z hospitalizacją. Z tej przyczyny decyzja o wykonaniu badania endoskopowego powinna być podejmowana z rozwagą [19]. W niektórych przypadkach podczas diagnostyki biegunek przewlekłych zastosowanie znalazły również badania obrazowe, takie jak radiologiczne badanie kontrastowe, ultrasonografia, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Pozwalają one na ocenę anatomii i zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego, uwidocznienie zmian w chorobie Leśniowskiego-Crohna, ocenę zaawansowania rozrostu nowotworowego itp. [15]. Poza opisanymi wyżej badaniami w zależności od rozważanej diagnostyki różnicowej w praktyce klinicznej mogą okazać się przydatne również: wodorowe testy oddechowe, testy alergiczne, badania genetyczne, endokrynologiczne, ocena chlorków w pocie itd. Metodami nieinwazyjnymi stosowanymi w gastroenterologii i alergologii są również próby prowokacyjne oraz eliminacja określonych produktów z diety. U każdego pacjenta należy dążyć do określenia powodu wystąpienia biegunki przewlekłej, należy jednak mieć na uwadze, że mimo przeprowadzenia szerokiej diagnostyki, nie udaje się ustalić przyczyny nawet w jednej trzeciej przypadków [15]. W diagnostyce różnicowej u pacjentów bez widocznych odchyleń w badaniach oraz bez objawów alarmowych należy uwzględnić częstą przyczynę w pediatrii, jaką jest biegunka czynnościowa (określana również jako biegunka pędraków lub nieswoista biegunka przewlekła) oraz zespół jelita drażliwego z dominującą biegunką [20]. Ogólny algorytm postępowania diagnostyczno- terapeutycznego przedstawiono na schemacie 1. Leczenie Podstawę terapii biegunek przewlekłych stanowi leczenie objawowe, które jest podobne jak w leczeniu biegunek ostrych. Najpierw kluczowe jest wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i równowagi kwasowo-zasadowej. Ponadto ważną rolę odgrywa również płynoterapia, modyfikacja diety i leczenie żywie... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej ...i wiele więcej! Sprawdź YRP6i.